De wind steekt op. Een cameraman op de motor rijdt achter het peloton en zoomt in op een man met een vlaggenstok. De man staat bovenop een geparkeerde camper, zijn vlag staat strak van de zijwind. Terwijl het peloton zich uitstrekt kiest de regie voor camera 1. Een shot van een kaarsrechte, vlakke weg door open terrein. Acht ploeggenoten sleuren aan een lang lint, een renner met een afwijkende trui rijdt achter hen door de grasberm. De commentator spreekt opeens in een hogere versnelling. ‘Het breekt!’
Renners, commentatoren, ploegleiders en supporters zoeken allemaal naar dezelfde informatie: wie sleurt er op kop, wie kan er vooraan inpikken, en, vooral, wie niet? Als het op de kant gaat schreeuwen ploegleiders om hun renners, renners om hun moeder en typen televisiekijkers hun twitterberichten in kapitalen.
Waaiers komen niet op bestelling. Ze staan niet in het routeboek. Niemand kent het kilometerpaaltje waar de eerste renner het pak probeert te breken. Het parcours moet de gelegenheid bieden. Open, vlak, rechttoe rechtaan. De renners moeten er zin in hebben. De wind moet er zin in hebben.
Wielerliefhebbers hebben altijd zin in waaiers. Het zijn de onverwachte plotwisselingen in het voorspelbare scenario van de vlakke rit met massasprint. Echelons zijn wapens voor guerrillarenners die met vereende kracht, bluf en zonder mededogen te werk gaan. De voorste waaier is als een op hol geslagen locomotief die één voor één zijn wagons afkoppelt. Waar het breekt heeft de laatste renner pech gehad.
Waaiers zijn er in vele soorten, van moedige maar mislukte pogingen tot militaristisch geplande coups. Tijd voor een top vijf van waaierritten, in geheel willekeurige volgorde:
1. Voorspelbare waaiers (Albacete la Mancha)
In een streek waar ridders met windmolens vechten waait het altijd. Tony Rominger verloor hier in La Mancha in 1996 al tijdens de derde etappe de Vuelta. ONCE zette het toen op de kant en er was voor Tony geen redden meer aan. Zeven minuten tijdsverlies, gone with the wind.
Zeven jaar nadien, in 2003, riepen alle ploegleiders bij het ontbijt dat hun renners alert moesten zijn. De waaiers werden een zichzelf waarmakende voorspelling met de US Postals van kopman Roberto Heras als winnaars. Aitor González, Dario Frigo en Alejandro Valverde belandden in de derde waaier en verloren een ruime minuut. ‘De wind slachtte onze benen’, dichtte Michèle Scarponi na afloop.
Albacete is op straks op zaterdag 30 augustus weer aankomstplaats in de Vuelta.
2. Spierballenwaaiers (Parijs-Nice, Qatar)
Een waaier trekken om de concurrentie te imponeren. Gewoon, omdat het kan. Etappe- of tijdswinst is mooi meegenomen. Dit machtsvertoon zien we vooral bij ploegen die in training zijn voor de Vlaamse voorjaarskoersen. Rabobank was er goed in. Het leverde behalve herinneringen zelden wat op. In Parijs-Nice zaten ze in 2009 met drie renners in een waaier van zes en nog wist Sylvain Chavanel de dubbelslag te slaan. Het werd een etappe om duimen en vingers bij af te likken. Dat dan weer wel.
3. Chasse Patate-Waaiers (California)
Tom Boonen, zijn naam duikt vaak op als de wind tactisch benut wordt. Onlangs probeerde Tom het nog, tijdens de Tour of California. ‘Ik dacht: dit is het moment. En het peloton scheurde. Maar je weet hoe het gaat: de wind draait, er zijn slechts 5 of 6 renners meer die willen rijden.’
Zijn couppoging mislukte. De wind werkte niet mee. De renners werkten niet mee. Maar de koers was verfraaid door zijn chasse patate-waaier.
4. List- en bedrogwaaiers (La Grande Motte, Camargue)
Het mooie aan de derde Touretappe van 2009 was dat Skil-Shimano die bijna won. De kleinduimpjesploeg belandde opeens met vijf man in de eerste waaier. Helaas was Mark Cavendish daar ook. Cyril Lemoine eindigde als derde en dat was voor Skil het beste resultaat dat ze in de Tour zouden behalen.
Hét verhaal van de etappe was de coup die Lance Armstrong pleegde binnen zijn eigen Astana-ploeg. Natuurlijk wist Lance dat er waaiers konden ontstaan in de Camargue. Alberto Contador zat niet mee. Het brak vlak voor hem, Alberto zag de grijns van zijn Texaanse ploeggenoot steeds verder bij hem wegwaaien.
5. Combinewaaiers (Saint-Amand-Montrond, Cher)
Wat de rit die later Dé Waaieretappe is gaan heten zo bijzonder maakte, is de nauwgezette voorbereiding. Nando Boers schreef daarover in De Muur #45 het verhaal ‘Weten hoe de wind waait’. De ploegleiding van Belkin wist al weken voor de Tour van 2013 dat ze hier, op de lange, rechte wegen van de Cher, konden toeslaan. Ploegleider Merijn Zeeman bezit nog een printje van het Itinéraire horaire.
Hij kraste uitroeptekens achter de kilometeraanduidingen en schreef er een paar woorden bij. ‘open!’, en ‘recht door, door de stad daarna open’. Hij wist hoe de wind waaide en besprak met Wilfried Peeters van OPQS zijn strijdplan. In Kees Jongkinds film ‘De Tour van Bauke’ konden we terugzien hoe het die dag ging.
Het is niet voor niets dat juist deze laatste waaieretappe in Nederland uitgroeide tot hét wielermoment van 2013. Waaiers zijn het hoogste koersgenot, zo schreef een Waaierista. En zo is het.
De enige reden om in 2016 uit te zien naar een wielerwedstrijd in Qatar is de aanwezigheid van kaarsrechte, vlakke wegen dwars door een winderige woestijn.
Een Waaier-WK, dat wordt het hoogste koersgenot.
- Ranking the stones, het sterrensysteem van de kasseistroken - 14/04/2022
- Recensie: magazine Wachten op de koers (deel 1) - 21/04/2021
- Vijf redenen waarom Parijs-Roubaix de allermooiste is - 22/03/2021
Geef een reactie