Een rijk man die een goed mens is gebleven. Arme werklieden kregen van hem een fiets, zodat ze naar hun werk konden fietsen. Tja. Of wat verteld wordt op de achterkant van dit albumplaatje de waarheid is, weet ik niet. Zeker is dat Gino Bartali voor de buitenwereld, en zeker voor zijn tifosi, een mythische figuur was die goed deed.

Een aspect dat in de afgebeelde beschrijving ontbreekt is echter zijn geloof. Bartali was religieus, nam het katholieke geloof zeer serieus. Dat valt onder andere te lezen in Het feest van list en bedrog van Herman Chevrolet. Bartali zocht tijdens wedstrijddagen regelmatig een kerk op om te bidden of een mis bij te wonen, vloekte volgens zijn trouwe helper Giovanni Correiri nooit en sprak openlijk over zijn geloof dat naar zijn zeggen de pijn van het lijden op de fiets verdreef.

Gino Bartali - Bond Zonder NaamMaar niets katholieks dus aan de tekst op het plaatje dat uit 1955 komt en bedoeld is voor het plaatjesalbum ‘Mijn Sterren’. Het boekje is een uitgave van de Bond Zonder Naam (BZN), een organisatie die weliswaar door een pater (H.T.M. de Greeve) is opgericht maar niet katholiek was. De Greeve streefde een onafhankelijk platform na dat onder het motto ‘Verbeter de wereld, begin bij jezelf!’ de naastenliefde propageerde.

In het genoemde plaatjesalbum worden personen geportretteerd die het toonbeeld van naastenliefde zijn. Zo wordt het in elk geval gebracht. Florence Nightingale komt voorbij, Maria Montessori, Louis Braille en bijvoorbeeld ook Michiel de Ruyter. ‘Naar Michiel de Ruyter moet iedere kleine Nederlander opkijken om te zien wat moed, dapperheid, eerlijkheid en trouw tot stand brengen’, staat er op het plaatje.

Een beetje chauvinisme is de BZN niet vreemd, maar dat zal ook de tijdgeest zijn. De Ruyter was misschien wel net zo’n mythisch figuur voor het Nederlandse volk, als Gino Bartali dat was voor het religieuze (katholieke) deel van Italië.  Maar mythes zijn er om te ontmythologiseren, zie wederom eerder genoemd boek van Herman Chevrolet. In de koers was Bartali namelijk helemaal niet zo eerlijk. Ook hij verkocht wedstrijden maar de Italiaan kwam nogal eens zijn afspraken niet na. ‘De liegende priester’ noemden zijn collega’s in het peloton hem om die reden. Het grote publiek had daar geen weet van. Dat geloofde in krantenartikelen die verhaalden over de tweestrijd tussen ‘atheïst’ Fausto Coppi en de vrome Bartali.

Jos van Nierop
Laatste berichten van Jos van Nierop (alles zien)