Elke Giro is het weer van dat en het wordt er niet minder gênant om.

Wat dan? Renners die juichen omdat ze nog maar één ronde hoeven te fietsen? Podiummissen die zich dociel laten objectificeren? Filippo Pozzato?

Nee, driewerf nee. Ik heb het over dat potsierlijke gedweep met Marco Pantani. Nu kwam de Giro aan in Oropa, omdat Pantani daar in 1999 op lichtelijk ridicule wijze won. kun je je dat nu voorstellen?

Oh, dat.

Wat? ‘Oh, dat?’

Ik zie niet in wat er daar mis mee is. Als wij Eddy Merckx eren, knielen voor Johan Museeuw en Ploegsteert als het nieuwe Lourdes beschouwen, waarom mogen Italianen dan niet Pantani bewenen? (PS: je vindt zo voor elk land wel voorbeelden, Duitsland daargelaten)

Pantani was een dopinggebruiker eerste klas, een junkie, een hoopje ellende dat bezweek aan de drugs, laat het tot je doordringen.

Bijna juist. Pantani was ook een dopinggebruiker, ook een junkie, ook een hoopje ellende dat bezweek aan de drugs. Daarnaast wist hij als geen ander hoe mensen in vervoering te brengen, snapte hij dat wielrennen niet aan boekhouders moet worden toevertrouwd, schreef hij poëzie op de fiets en was hij zowel dader als slachtoffer van zijn eigen handelingen die hem richting afgrond brachten. Hij belichaamde de paradox die het wielrennen is.

Ja, minimaliseer het maar wat. Is dit de moraal die jeugdige renners moeten onthouden?

Wanneer de argumenten op zijn, wordt aan de kinderen gedacht. Maar om op je vraag terug te komen: Pantani is bij uitstek het voorbeeld hoe vernietigend roem tekeer kan gaan. Hoe kwetsbaar en beïnvloedbaar de mens is hoe vitaal hij ook moge ogen.

Hij deed het zelf. Hij alleen, niemand anders. Niets roem, niets de media, het was hij zélf die zich vol spoot met allerhande vuiligheid.

Maar fascineert hij je dan op geen enkele manier?

(stilte)

Iedereen herinnert zich beklimmingen van Pantani, ik kan er met moeite één van Froome voor de geest halen, die nochtans in een recenter tijdperk heerst en wiens palmares uitpuilt, nemen we dat van Pantani als vergelijkingspunt.

Kijk, ik hoef het niet te zeggen, het was nog eens een overschat rennertje ook.

Je begrijpt me abusief. Dat maakt het net zo intrigerend. Dat Pantani met één eindzege in Giro en Tour zo de harten wist te veroveren. Beklijven door aldoor te winnen is geen kunst. Dat komt omdat hij helder voor ogen had wat wielrennen is, geen exacte wetenschap.

Praatjes, praatjes, praatjes. Wielrennen draait om winnen. En Pantani was verslaafd aan winst, zoals hij wel aan meer dingen verslaafd was, ik heb het nog een keer voor je opgezocht, ik wil niet aan de lijst beginnen.

Ik wil in juli geen tweets van je zien hoe geestdodend saai Team Sky de Tour maakt of waarin je Peter Sagan bejubelt omdat hij na honderd kilometer op kop sleuren domweg tweede wordt in een overgangsetappe die hij altijd moest winnen. Wielrennen draait om de weg ernaartoe.

In het geval van Pantani vol doping, cocaïne en nog meer dingen door God verboden.

Dus, omdat hij doping gebruikte, zijn al die herinneringen aan Pantani niets meer waard?

Ja.

Nogal zwart-wit, niet?

Je neemt doping of je neemt het niet.

Ik kijk liever naar het achterliggende verhaal, waaruit blijkt dat Pantani een complexer figuur was dan een notoir dopinggebruiker. En ja, dat hij zich aan doping vergreep, valt te betreuren.

Te betreuren, zegt hij. Dat de pistolets ’s zondags om 10 uur bij de bakker al uitverkocht zijn, dat valt te betreuren.

Ik weet ook niet of ik het helemaal betreur. In het verhaal van Pantani zit de hele wielersport vervat, het mooiste en het lelijkste. Laat ik beginnen met het mooiste: Pantani veruitwendigde de schoonheid van het wielrennen, bergop demarreerde er geen renner maar een schilderij. Hij vergat het publiek niet en dat mocht hem wat kosten, uiteindelijk zijn leven en zo kom ik bij het lelijkste dat het wielrennen baart: bedrog, neergang en dood. De ironie wil dat Pantani Giro en Tour won in het jaar 1998, als de hoop van het wielrennen werd bestempeld, een wielersport klaar voor verandering en zoals geweten die belofte niet kon invullen, wel integendeel. Mag die tragiek me fascineren, mag ik Pantani beleven als een gedroomd romanpersonage? Ik ben er eerlijk gezegd nog niet over uit, maar het is wel het geval en alzo kom ik bij wat wielrennen zo typisch en ook complex maakt: de verzoening van het mooiste en het lelijkste. We pogen ons krampachtig een houding aan te meten teneinde om te gaan met helden en iconen uit een dubieus verleden, niettemin blijvende bron van nostalgische mijmeringen. Des te grandiozer het exploot, des te mooier het bleek om waar te zijn en te moeilijker het bleek te passen in het waardenpatroon met op de eerste plaats eerlijkheid. Want wat is er nog waar? Wat is er onwaar? Is dat onderscheid van tel in wielrennen?

Jazeker, wielrennen gaat om winnaars en verliezers. Daarom dat er gefietst wordt. Sommige van die prestaties zijn ronduit vals, andere eerlijk. En Pantani was een dopinggebruiker. Het is heus zo moeilijk niet.

Ik denk niet dat wielrennen me nog zou boeien, mocht het tot louter een meting van krachten herleid worden. Wielrennen gaat om de beleving, perceptie en interpretatie, hoe we naar die prestaties kijken, waarom we in het ene geval zo denken, doch in een ander gelijkaardig geval zowat tegenovergesteld. (vaak omdat er een emotionele betrokkenheid in het spel is, veelal te lezen als: chauvinisme) We onderbouwen onze sentimenten met rationele overwegingen om gelijk te krijgen over iets waar gelijk of ongelijk niet bestaat. In die optiek …

Ja ja, wielrennen en Pantani (raad ik het goed?) vertellen iets over onszelf. Bespaar me almaar je theorieën. Ja, Pantani was ondubbelzinnig een dopinggebruiker. Klaar. Al die goedpraterij, hetgeen jij ongetwijfeld context zult noemen, maakt het nodeloos complex. Er is goed en er is slecht. Noem hem ook geen kind van zijn tijd. Het is een dooddoener, het vergoelijkt wandaden.

Ik erken heus wel dat hij vol doping zat, desnoods tot achter zijn oren, het gaat er mij om welk gewicht je eraan wenst te geven.

Hallo, het is wielrennen. Doping betekent het verschil tussen winst en verlies, tussen meedoen om te winnen en water dragen. Wat moet ik nog meer zeggen om je het licht te doen zien?

Zoals reeds gezegd, je doet zo wielrennen tekort.

Hypocriet. Je kunt niet op enige wijze een dopingzondaar aanbidden, ook niet omdat hij dood is.

Weet je wat hypocriet is? Media die het graf van Pantani graven en nu hem op een sokkel plaatsen, om maar iets te noemen.

Enzovoort.

Matthias Vangenechten
Laatste berichten van Matthias Vangenechten (alles zien)