Bjarne_RiisMet de wetenschap van nu is het alsof er een monster door het beeld heen rijdt. Ik zie een man die op een onwaarschijnlijk zwaar verzet de Hautacam op raast. Het is 16 juli 1996, de dag ook waarop het einde van het tijdperk Michael Indurain wordt ingeluid. Een dag later, uitgerekend op weg naar zijn woonplaats Pamplona, zal zijn 5 jaar durende overheersing definitief tot een einde komen.

De renner in het geel speelt met de tegenstand alsof het een stel wielertoeristen is. Zijn ogen liggen diep weg gescholen in het bijna onnatuurlijk afgetrainde, kalende hoofd. Een fietsende robot, een terminator, een machine die zijn overmacht eigenlijk niet kan verhullen.
Zit er überhaupt nog gevoel in dit mens?
Of fietst hier slechts een lichaam dat, verkracht en verkrampt door een ziekelijke ambitie, een welhaast buitenaardse uitstraling heeft gekregen.
Om hem spartelen renners als Richard Virenque, Jevgeni Berzin en Laurent Dufaux als drenkelingen op zee. Het is alsof hij zich nog inhoudt, alsof hij een kat is, spelend met zijn prooi. Hij rijdt op kop, trek de bezem door de groep, zakt terug en monstert het resultaat van zijn destructieve werk.
En dan is het klaar; de renner vertrekt. Een explosie van ingehouden macht. Zijn de grimassen die hij even later trekt slechts toneel om de wereld de illusie van een inspanning mee te geven of kent zelfs dit gemanipuleerde lijf zijn grenzen?

De verhalen die volgen in het jaar van de grote bekentenissen, een decennium later, blijken nog gruwelijker te zijn dan deze beelden. Het gaat over bloed dat als stroop door de aderen kroop, handen die te verkrampt waren om een vork op te pakken en weksessies in de nacht om definitief doorslapen te voorkomen.
Als er al een dieptepunt in de wielersport te markeren valt, gooit de Tourwinst van Bjarne Riis hoge ogen.

Maar wat bezielde deze mens?

Was het sportverdwazing? Een blinde hang naar roem en geld die alle grenzen vervaagde?
Of werd hier een ingecalculeerd risico genomen door een intelligent, berekend mens?
Danste Bjarne Riis bewust op een kokende vulkaan?
En stel dat dat zo was?
Valt hem te verwijten dat hij de grenzen opzocht in een sportcultuur waarin eigenlijk geen grenzen bestonden? Zelfs wanneer het mogelijk de dood kon betekenen? Een coureur die het noodlot in een afdaling tart, wordt toch ook geroemd vanwege zijn grensverleggende moed?
Of is dat een stompzinnige vergelijking?

De Tourwinst van Bjarne Riis bleek een onnatuurlijke piek in een verder middelmatige loopbaan te zijn. Het talent was te beperkt om een duurzame carrière op uit te bouwen. Volgens de geruchten zelfs te beperkt om, ondanks alle hulpmiddelen, deze Tour de France te winnen. Zijn jonge ploeggenoot, de Duitser Jan Ullrich zou zoveel sterker zijn geweest dat hij welhaast remmend de laatste tijdrit zou hebben verreden. Ploegorders en de toezegging dat het jaar daarop de rollen zouden zijn omgedraaid, hielden Der Jan in het gareel.

In 2007, na de ontboezemingen van zijn voormalige Telekom-ploeggenoten, volgde er een bekentenis. Het geld, de titel en het huis in Toscane waren toen al veilig buiten de juridische vuurlinie beland.

Vandaag verscheen het rapport van de Deense antidopingcommissie, met veel belastend materiaal voor Riis.

https://www.youtube.com/watch?v=DwHlCl2s0UM

Joost-Jan Kool