De Tour is een boek dat niet verkeerd kan worden gelezen. De gelaagdheid van het leven komt nergens beter tot uiting dan in het boek met als titel Tour de France. Wie zegt niet van de Tour te houden, is onwetend en weet niet waarover ie spreekt. En moet dringend psychologische hulp zoeken. Elke soort van literatuur is verweven in de Tour. Er is dus voor elk wat wils, zelfs voor de niet-lezers.
1. Stripverhalen
Je kan Tour kijken om de fraaie plaatjes. Om het decor en de kastelen. De bijhorende commentaar kan eventueel genegeerd worden. Zoals een klein kind een strip doorbladert en zich afvraagt wat die tekstballonnen daar in hemelsnaam staan te doen.
2. De ‘boekskes’Ook mensen die belust zijn op roddels, drama en sensatie, ja zij bestaan, komen aan hun trekken in de Tour. Hen verwijzen we graag door naar het twitteraccount van Michelle Cound. En dat van Oleg Tinkov is ook een bezoekje waard. Maar de naam van het literaire genre dat de Rus bedrijft, moet nog worden uitgevonden. Al valt het niet te ontkennen dat hij zich in zijn werk manifest afzet tegen het realisme van Dostojevski en zich graag vereenzelvigt met Shakespeare.
3. Romans
Je kan de Tour lezen als een allesomvattende roman. Het wieleruniversum dat tot uitbeelding wordt gebracht in één koers. Misschien wat te complex om de hele gelaagdheid ineens te vatten. Daarom dienen er enkele onderverdelingen gemaakt te worden.
De schelmenroman: Fans van de schelmenroman raden we het complete oeuvre van de Slowaakse bestsellerauter Peter Sagan aan.
De detectiveroman: Ook lezers van detectiveboeken zullen hun leeshonger in de Tour kunnen stillen. Er vallen meerdere onopgehelderde en schijnbaar onoplosbare zaken nog op te lossen. Wie heeft de tijdritbenen van Alberto Contador gepikt? Is het filmpje waarin Peter Sagan een auto oprijdt hard getrukeerd of heel hard getrukeerd? Wie heeft de zegehonger van Philippe Gilbert gedood? Wie zit er achter de moord op Ottavio Bottecchia? Of een nog groter mysterie: wie maakt er momenteel gebruik van de bloedmachine ter waarde van 75.000 euro waar de ploeg van Rabobank in de Tour van 2007 beroep op deed?
De streekroman: De Tour kan gelezen worden als streekroman. Het is immers één groot verhaal dat zich afspeelt tegen de achtergrond van het Franse platteland. Soms wordt er uitgeweken naar het hooggebergte en de finale van de Tour speelt zich af in de grootstad Parijs. Maar voor de rest spelen de 21 hoofdstukken zich hoofdzakelijk af op het platteland.
De psychologische roman: Ook de lezer die niet zozeer in de gebeurtenissen zelf is geïnteresseerd, maar in de achterliggende drijfveren en de karaktertyperingen wordt ruimschoots op zijn wenken bediend. Waar denkt Thomas De Gendt aan tijdens zijn opwarming vlak voor een individuele tijdrit? Heeft Alejandro Valverde schuldgevoelens wanneer hij die bloedzakken in zijn koelkast ziet liggen? Wat gaat er in het hoofd van Mark Cavendish om behalve **** de eerste drie uren nadat hij een massasprint heeft verloren? Het fietsen is slechts een aanleiding om het antwoord te vinden op al deze psychologische dilemma’s.
De sleutelroman: Een enkeling kan de Tour ook lezen als sleutelroman. De Tour als verhaal over bestaande personen maar wiens namen lichtelijk veranderd zijn. Of waarom niet verwijzen naar literaire figuren? Lance Armstrong als Reynaert de Vos. Iedereen beliegen en bedriegen door handig in te spelen op de naïviteit en onkunde van tegenstanders. Boeten om daarna kei hard te kunnen terugslaan. Een schalkse schurk die zijn rivalen te grazen kan nemen omdat zij ook allemaal boter op het hoofd hebben.
Fantasy: Lezers van fantasyverhalen blijven nu al een tijdje op hun honger zitten. Het is immers al van 2005 geleden dat er nog eens een Nederlander een Tourrit won.
4. Autobiografieën en memoires
Zij die houden van het betere autobiografisch werk, raden we de verzamelde interviews met Jan Bakelants aan.
5. Tweede Wereldoorlogliteratuur
De Duitse grondtroepen veroveren slag per slag Frankrijk. Na het staakt-het-vuren van maandag zijn ze ongeslagen. Strategische bolwerken als Bastia, Montpellier, Saint-Malo, de Mont-Saint-Michel en Tours gingen al voor de bijl. Al sneuvelde er in de slag om Saint-Malo wel een collaborerende Nederlander onder het toedoen van een Engelse torpedo. Die kon evenwel niet voorkomen dat maarschalk Kittel de Duitsers Saint-Malo deed veroveren. De Engelsen mogen dan wel het geel hebben, gezien Saint-Malo op een handgranaatworp ligt van de Normandische kusten, bezetten de Duitsers wel een strategische plaats en is de bevrijding door de geallieerden niet gepland voor 21 juli. Zoals u merkt kan ook de lezer van boeken over de Tweede Wereldoorlog, doorgaans fervente Canvaskijkers, in de Tour zijn gading vinden. Oh ja, zullen we u het einde al verklappen? Er zal geen Duitser de Honderdste Touroorlog winnen.
6. Wetenschappelijke vakliteratuur
Ook voor de wetenschappers onder ons is de Tour een aards paradijs. Er kan naar hartenlust gerekend worden met wattages die op 1001 manieren kunnen geïnterpreteerd worden. De prestaties van renners kunnen in onleesbare grafieken en tabellen worden gegoten die ook weer voor interpretatie vatbaar zijn. En dan nog gezwegen over de schommelingen in de biologische paspoorten. Kortom, uren puzzelplezier. Houdt u liever van de exacte wetenschappen waarbij de feiten zijn wat ze zijn? Klimtijden kunnen worden berekend. Net als gemiddelde snelheden en tijdslimieten. De klok loopt voor iedereen immers even snel. Je moet al Ted King heten om dit durven te betwisten.
7. Poëzie
Koers is ook pure poëzie. De frases die José De Cauwer uitspreken, maken van koers een poëticale aangelegenheid. Verhaspelde uitdrukkingen, wielerjargon of niet geheel standaardtalige zinnen klinken tegen de achtergrond van het schouwspel Tour plots als poëzie in de oren. ‘Groener is groen dan geel tot nog toe geweest is.’ Enkel uit de koker van José De Cauwer kunnen dergelijke geniale poëticale zinnen ontspruiten.
8. Sportliteratuur
Literatuur over sport? Ja, dat bestaat. De Tour kan natuurlijk ook gelezen worden als een sportboek, als een aaneenschakeling van sportieve prestaties. De Tour als louter sportieve gebeurtenis waarbij de sportieve strijd en de bijhorende resultaten het belangrijkste zijn. Al interpreteren we het begrip sportliteratuur zelf zo wel in haar enge vorm. Een sportboek is niet bij voorbaat een verzameling lijstjes of gaat niet per se enkel om de sportieve strijd. Een goed sportboek omvat meer dan dat: dat brengt achtergrondverhalen, werpt een ander licht op de gebeurtenissen en geeft de noodzakelijke historische en sociale context waarin bepaalde sportieve prestaties hebben plaatsgevonden.
9. Geschiedenisboeken
De Tour kan gelezen worden als geschiedenisboek. Elke prestatie roept herinneringen op aan het verleden, dat wordt opgerakeld en gelinkt aan het heden. Zo is de associatie tussen Chris Froome en Lance Armstrong snel gemaakt. En dat heeft de Brit nu wel geweten. Wanneer er een gevleugelde klimmer als Quintana opstaat, is het niet lang wachten tot de namen van Pantani, Herrera of Parra vallen. En wanneer de renners zondag de Ventoux beklimmen, zit het jaar 1967 en de naam Tom Simpson steeds in het achterhoofd.
10. Sprookjes
De sprookjeslezers hebben ook niet te klagen. In het verleden was er eens een ex-kankerpatiënt die herrees en zevenmaal de Tour wist te winnen. Dat hij die 7 keer won, had in 2005 al een belletje moeten doen rinkelen dat we ons hier in sprookjesachtige sferen bevonden. Naar analogie met Sneeuwwitje en de zeven dwergen, was er nu de Texaan en de zeven Tourzeges. Ook het verhaal van Chris Froome leest als een sprookje. De arme stakker kon in zijn jeugd geen fiets kopen, kampte bij het begin van zijn carrière met een parasiet en lijkt nu de Tour te gaan winnen. Als hij de Tour zeven keer wint, weet u hoe laat het is.
Zoals u ziet, van Tour kijken wordt een mens belezen. Elke volger kan de Tour lezen geheel naargelang diens eigen literatuuropvattingen. Diegenen die de Tour als een sprookje lezen, zullen niet begrijpen dat er mensen zijn die beginnen te kwijlen bij het rekenen met wattages. En omgekeerd. De Tour wordt niet toevallig gereden in Frankrijk, het land van Proust, Balzac, Dumas en nog vele andere schrijvertjes die onmiskenbaar hun weerslag hebben in de moderne Westerse literatuur. Nu zijn schrijvers overbodig geworden. De renners zetten hun werk verder. Zij schrijven elk jaar in juli mee aan een nieuwe episode die past in het plaatje van het complete Touroeuvre. Wat jaarlijks leidt tot intellectueel vermaak voor elkeen onder ons. Kortom, geef de renners in de Tour de Nobelprijs voor Literatuur. En wel nu meteen!
- Het nieuwe wielerjaar in 40 stellingen - 22/02/2022
- Wielrennen bestaat niet - 13/05/2020
- Ooit was er wielrennen - 07/05/2020
11. De Atlas.
De tour is een grote atlas, zowel van Frankrijk als van de landen waar de renners en fans vandaan komen. Iedereen weet nu dat Nairobi de hoofdstad van Kenia wil (Herbert, stop!)
12. De klassieke tragedie.
Toneelstukken waarin koningen vallen, knechten opstaan en gif gemengd wordt. Dr Fuentes als Livia of Lucrezia Borgia.