Brian SmithBrian Smith (7 juli 1967)

De vroege zomer van 1994. Er rijden twee jonge renners over de wegen van het Comomeer waar het heldere licht van de zon maar moeilijk door de dichtbebladerde bomen dringt. De één is een half jaar eerder in een doornat Oslo verrassend wereldkampioen geworden, hij geldt als de toekomst van het Amerikaanse wielrennen en we zullen ongetwijfeld nog veel van hem horen.

De ander is Brian Smith.

Smith is een jonge Schot, die in zijn eerste jaar bij Motorola onmiddellijk Brits kampioen geworden is (dat werd hij drie jaar eerder ook al eens) en die zijn eerste grote ronde, de Giro, met goed gevolg heeft afgesloten.

Bewijzen van kunde. Als kind wilde hij dolgraag een continentale renner zijn, een jongen voor het vasteland, rijdend in wedstrijden die ertoe doen.

De andere jongen is kwaad. Sinds hij de regenboogtrui om de schouders heeft, rijdt hij als de krant van gisteren en wordt links en rechts gepasseerd door om het even wie. En daar kan hij niet tegen.

´Denk je dat iedereen het doet?´ vraagt hij Brian. ´Wat denk je: moet je meedoen als je de top wilt bereiken? Zou jíj het doen?´

Brian Smith vertelt zijn ploegmaat het verhaal van de belofte die hij zijn vader deed op de dag dat hij zijn eerste profcontract tekende. Geen dope, dat nooit. Liever nog zou hij mislukken als coureur. De ander knikt. Zwijgend vervolgen ze hun weg.

Twee weken later zal Brian horen dat hij geen nieuw contract krijgt bij Motorola.

Na zijn vertrek bij Motorola staan de teams niet bepaald voor Smith in de rij. Twee jaar blijft hij nog prof, bij het kleine Plymouth. Resultaten van belang behaalt hij daar niet meer. In 1996 stopt hij noodgedwongen, wegens een knieblessure. Hij is dan pas 32 jaar jong.

Jaren later besluit hij een fonds op te richten, een stichting die jonge Schotse sporters moet gaan ondersteunen. Hij noemt het zijn ´Braveheart Fund´.

Wanneer de sleaze and dirt over zijn oud-ploegmaat in het najaar van 2012 onvermijdelijk naar buiten komt, plaatst hij een gedichtje op zijn Twitterpagina: ´I raced clean… the Tour was always my dream… I said no… To the Tour I did not go…´

Brian Smith is nog altijd actief in het wielrennen – via zijn fonds, maar ook als ploegleider en als co-commentator. Zijn actieve loopbaan hielp hij lang geleden zonder het te weten al om zeep, zomaar, in een gesprekje tussen ploeggenoten aan de boorden van het Comomeer.

Frank Heinen