Om een wedstrijdje Vlaanderen versus Nederland zitten we nooit verlegen. Zeker als het is om de prestaties van de Vlaamse renners in de verf te zetten. Maar nu geheel om iets anders. We moeten niet rond de pot draaien. De teneur van de dopingberichtgeving in Nederland en Vlaanderen ligt mijlenver uit elkaar. In Nederland is er een opbod tussen verschillende kranten om dopingverhalen uit de jaren ’90 of nog later naar buiten te brengen. In Vlaanderen blijft het ijzig stil of worden de eigen renners bestempeld als slachtoffer van het epo-tijdperk.
Zo kan u dit weekend in de Vlaamse krant De Morgen een reconstructie lezen van de Tour van 1995 waar in de rit naar La Plagne vijf Lottorenners genadeloos naar huis werden gereden. Buiten tijd, de pannenkoeken. Achteraf weten we beter. Toch is de perceptie opvallend. De Morgen titelt hier “Hoe de epo-Tour van 1995 de carrière van vijf Lotto-renners kraakte” met daarnaast oh ironie een foto van Mario De Clercq. De Clercq was één van de vijf renners die buiten tijd aankwam. Het eerste wat opvallend is, is de slachtofferrol waarin de krant de Vlaamse renners duwt.
Aan het eind van het artikel in De Morgen wordt duidelijk dat de normen en waarden na 1995 ook binnen Lotto veranderd zijn. Vanaf 1996, het jaar dat Rabobank begon met sponsoren, konden de Lottorenners in de Tour wel weer volgen. Bovendien werd in 1997 de Oezbeek Abdoesjaparov van Lotto op clenbuterol betrapt en citeert men in het artikel ook Peter Farazijn die stelt zelf niet heiliger te zijn geweest dan de paus en zegt niet nooit iets te hebben gedaan om de rest te kunnen volgen. Dat zijn Farazijns woorden in 2005 toen hij stopte met koersen. Oh ja, bij Farazijn werd in 1997 ook epo gevonden, maar daarvoor werd hij niet vervolgd. Al dit alles is al bekend in 2005 of eerder. Duidelijker kan het niet worden geformuleerd. Toch vindt de Vlaamse pers dit slechts een voetnoot waard.
Dit zijn concrete aanwijzingen dat er bij Lotto na 1995 op zijn minst dopinggebruik werd getolereerd. Toch wordt op Lotto nergens de slechte naam gekleefd als Rabobank. Meer nog, Kurt Van de Wouwer die in de Tour van 1999 elfde werd, zou dat jaar de Tour moeten gewonnen hebben. Hij is de eerste zuivere die Tour. Althans, daarmee pakten de Vlaamse media toch graag uit in de nasleep van de zaak-Armstrong. Dat in die periode José Ibarguren Taus ploegdokter was bij Lotto is dan even bijzaak.
In enige mate is Lotto inderdaad slachtoffer van het epo-tijdperk, en zeker de renners die na de Tour van 1995 hun carrière moesten stopzetten. Maar dan is Rabobank ook een slachtoffer van het epo-tijdperk. Zij werden na een desastreus voorjaar in 1996 ‘gedwongen’ tot het nemen van verboden middelen. De parallellen tussen beide ploegen zijn makkelijk te trekken. Doping deed pas vrij laat in de jaren ’90 zijn intrede bij hen. Zij waren geen voortrekkers, maar volgden de andere ploegen in dezen gewoonweg om te kunnen volgen in het peloton.
Desondanks wordt Rabobank in de Nederlandse media zelden of nooit voorgesteld als slachtoffer. Integendeel. Dit staat in schril contrast met de manier waarop Lotto in het artikel in De Morgen wordt gepercipieerd. De Morgen kon nochtans anders titelen. “Na debacle Tour 1995 dopinggebruik bij Lotto”. Je krijgt nu de indruk dat de kop in het zand wordt gestoken. Hoofdzaak is in het artikel bijzaak en bijzaak wordt hoofdzaak. De vergelijking klinkt extreem, maar je kan als het ware stellen dat het motief voor een moord het hoofdnieuws is, en de moord zelf in de marge wordt vermeld. Voor alle duidelijkheid: dopinggebruik is geen moord. We worden er haast toe gedwongen de Tour van 1995 te interpreteren als vergoelijking om doping te gaan gebruiken. Dopinggebruik is noodzakelijk voor de Lotto-renners als ze wilden blijven fietsen om den brode.
De manier dat het verleden bij Rabobank wordt uitgespit, kan ook worden gedaan bij Lotto en nagenoeg elke profploeg toentertijd. Terwijl de ene Nederlandse wielrenner, hoe onbeduidend zijn palmares ook moge zijn, op het kapblok ligt, wordt de perceptie dat Vlaamse renners in de media worden gespaard alsmaar hardnekkiger. Ook het grote Mapei – goed voor jaarlijks meer dan vijftig overwinningen per seizoen, in 1997 en 2002 zelfs 95 – geleid door Patrick Lefevere blijft in de Vlaamse media buiten schot. Van 1994 tot en met 2000 was Mapei onafgebroken de beste ploeg op het UCI-klassement aan het eind van het seizoen en dat in vol epo-tijdperk. Ofwel werkt epo niet, ofwel is er meer aan de hand. Blinden kiezen voor de eerste optie. Aanwijzingen zijn er nochtans genoeg. Bijna alle puzzelstukjes zijn voorhanden, enkel moeten ze nog (durven) gelegd worden.
Zo lang Lefevere de sleutel is tot de toegang tot mediafiguren/wielrenners als Tom Boonen of Mark Cavendish heeft hij niets te vrezen. Of heeft het proces dat Het Laatste Nieuws in 2007 aan zijn broek kreeg gesmeerd door Patrick Lefevere zo’n indruk gemaakt op de andere media? Feit is wel dat Mapei in de jaren ’90, in vol epo-tijdperk, op een hoger niveau fietste dan bijvoorbeeld Rabobank en in elke wedstrijd zijn stempel drukte. Denken dat er bij Mapei niets gaande was, grenst aan de naïviteit te geloven dat een ex-kankerpatiënt zevenmaal de Tour zou kunnen winnen. Bovendien zou het niet meer dan rechtvaardig zijn dat niet enkel de kleinere garnalen worden geviseerd, maar ook de grote vissen die op het huidige wielrennen nog steeds een onuitwisbare stempel drukken. Want laten we eerlijk zijn, de tol die Rabobank en het Nederlandse wielrennen moeten betalen, is buitenproportioneel hoog. En dat terwijl anderen, die minstens evenveel boter op het hoofd hebben, buiten schot blijven.
Willen we een duidelijke reconstructie van de jaren ’90 dan moet de Vlaamse pers kritischer over de eigen renners zijn. Want zij waren niet heiliger dan de paus. En niet enkel meewarig kijken naar hoe buitenlandse renners bekentenissen doen over hun dopingverleden. En liefst ook zonder drang tot sensatie, een gevaar dat steeds om de hoek loert. Er zal ongetwijfeld emotioneel worden gereageerd als er dingen boven water zouden komen. Zo zien we ook in Nederland. Een renner die bekent kanker toewensen is een paar cols buiten categorie te ver en alle fatsoen voorbij. Dopinggebruik is geen moord, maar slechts een beroepsfout. Dat renners in Vlaanderen gecultiviseerd worden en als heiligen worden beschouwd, draagt tot het verschil in berichtgeving met Nederland zeker bij. Als we een meer zuivere wielersport op het oog hebben, zullen we de waarheid recht in de ogen moeten kijken. Enkel zo kan het systeem worden veranderd. De jaren ’90 kunnen zo wel eens de leerrijkste worden voor de sport die we allen liefhebben…
- Het nieuwe wielerjaar in 40 stellingen - 22/02/2022
- Wielrennen bestaat niet - 13/05/2020
- Ooit was er wielrennen - 07/05/2020
Goed verhaal. Eindelijk eens iemand die de Mapei ploeg ter discussie stelt.
matthias wij hebben al een karrevracht aan informatie gegeven,nu is het aan de renners uit belgie.
zie het maar als balast over boord gooien.
Goed, genuanceerd stuk. Hier teveel herrie, in België te weinig. Maar dat kan toch niet lang mer duren?
mer = meer
Mooi gesproken Matthias. Gelijke monniken, gelijke kappen.
Blijkbaar is de schrijver van het stuk vergeten dat de onthullingen in de Nederlandse pers pas loskwamen nadat Rabobank stopte met sponsoren, waardoor gasten als Danny Nelissen en andere anonieme renners durfden te gaan praten.
De ontrafeling van het dopingverleden van het Nederlandse wielrennen komt ook pas heel laat op gang.
En ook de insteek van de schrijver van het stuk in het NRC was om enig begrip te kweken voor de situatie waarin Rabobank in 1996 zich bevond. Daarin verschilt het stuk in De Morgen dus niet zo heel veel.
Lotto is op dit moment nog actief als sponsor in het wielrennen. En dan kun je als renner of betrokkene gewoon nog niet gaan praten, de belangen zijn te groot. En dan kun je wel op basis van aanwijzingen en puzzelstukjes Lotto gaan beschuldigen van notoir dopegebruik (wat ze waarschijnlijk ook zo is), maar dat is voor een journalist te weinig en krijg je gewoon een dik proces voor je kiezen. Die reden wordt zelfs aangehaald in dit stuk…
Begin mei 2012 kwamen er in de Volkskrant al onthullingen. Toen reed Rabobank nog. En dat ze laat op gang komen: oké. Beter laat dan nooit, hopelijk dus ook hier in Vlaanderen. Overigens is het niet mijn bedoeling hier de Nederlandse pers te adoreren. Ik spreek niet voor niets over een ‘opbod’ tussen de kranten en de drang tot sensatie.
Wel is een reconstructie van het verleden de beste manier om er een streep onder te trekken en er uit te leren. Bovendien zijn het volgens mij niet geheel ontoevallig twee jonge journalisten die in Nederland daarin het voortouw nemen.
Met het feit dat men probeert ‘begrip’ te kweken, heb ik hoegenaamd geen probleem. De manier dat de publieke opinie naar doping kijkt, moet veranderd worden. Een renner die doping gebruikt, is immers geen crimineel. Maar: De Morgen duwt wel heel expliciet de renners in een slachtofferrol. Als je dat verhaal brengt, moet je ook het verhaal brengen na 1995. Dat kwam nu maar heel miniem aan bod.
Het einde van het desbetreffende artikel verdiende dus een betere uitwerking. Dat kon de journalist wel doen in plaats van zo extreem de slachtofferrol te benadrukken. Een beetje de keerzijde van in een koersgekke regio als Vlaanderen te leven: renners worden te veel als afgoden bekeken en de media zijn iets te afhankelijk van hen.
Ik heb dat artikel in De Morgen niet kunnen lezen (waarschijnlijk alleen in de papieren versie te lezen?), dus dat wat betreft “de slachtofferrol” geloof ik graag.
En inderdaad in mei 2012 kwamen al de eerste onthullingen. Dit zijn dezelfde puzzelstukjes en aanwijzingen die ook over bijv. Lotto en Mapei al bestaan. Maar een vrij compleet verhaal over de dopingcultuur en wie waar vanaf wist, kwam pas na het stoppen van de sponsor, toen Nelissen, T. Dekker en andere anoniemen hun mond open trokken. Thomas Dekker kan nu ook vrijuit praten, omdat zijn zwijgplicht erop zit (die was afgesproken bij vertrek Rabo.)
Dat Dekker verklaarde dat hij “zogenaamd op attest cortisonen gebruikte bij Lotto” zie ik overigens nauwelijks terug in de media! Ook de rol van Capiot bij Bankgiroloterij werd eerst niet gemeld. Wat dat betreft geef ik je gelijk.
Maar goed, de aanwijzingen en puzzelstukjes bestaan al langer over Lotto en Mapei. Die meldden Belgische media dan ook, toch? Maar een compleet verhaal over de wie, waar en hoe zal je pas krijgen wanneer de sponsor niet meer actief is en betrokkenen geen belang meer hebben. Ook over Mapei zal er niet snel een compleet verhaal komen, want Lefevre zit nog vuistdiep in de sport. En als je dat wel doet, zoals in 2007, krijg je gewoon een dik proces aan je broek.
Je kunt niet zomaar alle aanwijzingen aan elkaar knopen. Wat dat betreft verwijs is graag naar een column van Jonathan Vaughters in 2011, “Connecting the dots” http://www.cyclingnews.com/blogs/jonathan-vaughters/connecting-the-dots)
Verder moeten we niet doen alsof de Nederlandse pers ineens zo scherp is. Zij krijgen in feite gewoon de bekentenissen op een schoteltje. Het is niet zo alsof het Rabo-verhaal ontrafelt is door zware onderzoeksjournalistiek. Het enige lastige was een aantal renners te laten praten.
goed artikel – wellicht dat de vergoeilijkende katholieke cultuur in België ook kan verklaren dat er niet zoals in het (meer) protestantse Nederland direct wat figuren de kop eraf gehakt wordt…..
Hans Vandeweghe is, als ik mij niet vergis, met een “dopingboek” bezig, dat zou misschien een begin kunnen zijn.
Niemand houdt jou tegen, Matthias! Lijkt me wel minder evident dan je denkt. En je haalt zelf aan dat Het Laatste Nieuws dit al deed in 2007. Waar zaten de Nederlanders toen?
Oké, belgische pers heeft boter op het hoofd. Waar ik Nederlander mij meer druk over maak is waar geen enkele fanboy het over heeft te weten de gezondheidsgevolgen van doping. Hoeveel amateur en neo wielrenners zijn niet gestorven of moesten stoppen (Gorris, Dehaene) wellicht door gebruik van doping. Op het niveau net onder de top zitten de jongens die de sprong willen wagen naar de top maar niet de noodzakelijke medische begeleiding hadden bij gebruik doping. Zij gebruikten zonder toezicht..sommigen kunnen het niet navertellen. De nederlandse pers heeft een houding van ‘ Wie haben es nicht gewusst’ en even aan wel geruchten te hebben gehoord maar niets hard kunnen maken. Ik geloof dat niet uit de mond van een journalist. Die wordt pas wakker als er geruchten zijn en behoord dan te zoeken naar antwoorden. Dit hebben ze niet gedaan en dus zijn ze wellicht (mede) schuld aan de dook van vele wannabee sporters.
Toen Edwig Van Hooydonck stopte met wielrennen (1996) gaf die voldoende signalen dat er iets serieus fout zat. Doperen of stoppen zei hij bijna letterlijk. Hij reed toen voor een Nederlandse topploeg. Het verhaal was aan beide zijden van de grens bekend en zou ook bij alle sport- en wielerbonzen een belletje moeten laten rinkelen hebben. Als die niet ingrijpen is het kiezen of delen: overleven of niet. Achteraf met modder beginnen gooien is kleinzielig en hypocriet. Zeker als je ziet hoe er in de politiek en zakenwereld (nationaal en internationaal) vaak weerzinwekkende spelletjes gespeeld worden is het belachelijk en lachwekkend om op brood en spelen een super-puriteinse eerlijkheid te eisen. Aan een bank gecertificeerde AAA obligaties verkopen, waarvan je weet dat het rommel is en dan nog tegen die bank gaan speculeren is in mijn ogen veel crimineler en onrechtvaardig. Maar dat is eerlijk zaken doen voor die puriteinse noorderlingen en Amerikanen. Een pilletje pakken daarentegen…