11 augustus 1963: Van Looy, Beheyt en het verraad van Ronse

Benoit Beheyt wordt wereldkampioen op de weg bij de profwielrenners, een banddikte verschil.

Rik van Looy won bijna alle koersen. Maar vaker dan hij wil, wordt hij herinnerd aan “het verraad van Ronse”. Van Looy was de beoogde winnaar maar uiteindelijk werd hij op de streep verslagen door landgenoot Benoni Beheyt. De rol van Albert de Kimpe is in dit verhaal lang onderbelicht gebleven, maar hij was wellicht de kwade genie achter de overwinning van Beheyt. Gilbert De Smet was familie van Beheyt en trok de sprint verkeerd aan voor Van Looy. Ontvingen zij allen geld van de flamboyante ploegleider? Of flikte De Kimpe iedereen?

Wielrennen staat vaak synoniem voor list en bedrog, zijn intriges, zijn afspraken. De sterkste mag niet altijd winnen, zeker niet als hij een knecht is. En als de knecht toch zegeviert, door de patron te verraden, is er voor hem geen leven meer in de hiërarchisch opgebouwde wielerwereld.

De Belg Benoni Beheyt kan daarover meepraten. Hij dwarsboomde zijn kopman en heeft dat geweten. Op zondag 11 augustus 1963, bij het WK in eigen land (Ronse), zat hij in een grote kopgroep, waar de Belgische wielrenners goed waren vertegenwoordigd: behalve Beheyt reden Armand en Gilbert Desmet, Prost en Van Looy vooruit.

Kasseien en de Kruisberg maakten van dit WK een zware wedstrijd. Rik Van Looy was kopman van de Belgische ploeg en niemand zag in het peloton een rivaal die de fel gemotiveerde keizer van de titel kon houden. Hij was niet alleen een van de snelste sprinters, in het Belgische kamp was afgesproken dat eenieder zich in het zweet zou rijden om hem voor de derde keer aan de regenboogtrui te helpen.

Maar in het zicht van de finish werden die beloften geschonden. Gilbert Desmet – uit op eigen gewin – demarreerde maar werd teruggepakt en in de chaos van de laatste meters wrong Benoni Beheyt zich nog langs Van Looy, die zich al winnaar waande.

Het was een omstreden overwinning door het geduw en getrek. De officiële verklaring van Beheyt was dat hij zijn arm moest uitsteken om een val vermijden.

De waarheid ligt echter anders als we de Gazet van Antwerpen moeten geloven: Wijlen Albert De Kimpe, ploegleider van Groene Leeuw, zag in de jonge Benoni Beheyt een toekomstig kampioen. Hij verbood hem tijdens de Tour om ook maar één keer sneller te spurten dan Van Looy en verplichtte hem om daags voor het WK overtuigend ja te zeggen op de vraag om voor Van Looy te rijden.

Waarna hij volgens De Gazet naar de bookmakers trok en daar geld inzette op Beheyt. Het WK draaide uit op een spurt met zo’n dertig renners. Gilbert De Smet, ook een pupil van De Kimpe en ploegmaat van Beheyt, lanceerde Van Looy maar ging veel te vroeg opzij. Saillant detail is dat het juist Gilbert DeSmet was die de sprint voor Van Looy totaal verkeerd aantrok. DeSmet was ploeggenoot en ook direct familie van Beheyt. Je zou er toch wat van gaan denken.

Zo kwam Rik van ver in de wind en had hij geen verhaal tegen de terugkeer van Beheyt. Beheyt: “De laatste 100 meter heb ik niet meer kunnen spurten. Van Looy kwam helemaal over de weg, van links naar rechts. Er werd gezegd dat ik hem had getrokken, maar ik moest hem juist wegduwen.”

Dat laatste tonen de beelden wel aan. Van Looy rijdt in de richting van Beheyt. Die moet Van Looy afhouden om te voorkomen dat hij in aanraking komt met de stoeprand.

Van Looy doet een ‘Cavendishje’, duwen met de schouder. Beheyt zet zijn kopman af met zijn arm. Vandaag de dag zouden beiden zeker gediskwalificeerd zijn. En wie had er dan gewonnen? Jo de Haan, een Nederlander! De jury onderneemt echter geen actie. Een Frans jurylid zou gezegd hebben: “En wie moeten we dan laten winnen? Toch zeker niet die Nederlander?” Andre Darrigade werd op die dag vierde, wat als hij de derde plaats had opgeëist?

“Van Looy kwam gewoon te vroeg op kop” zegt Beheyt echter. “Hij zat op het laatst kapot, was gewoon te vroeg aangegaan. Hij kreeg dat grote verzet niet meer rond, daarom heeft hij verloren”.

Beheyt voelt zich die dag zich de koning te rijk. De piepjonge Oost-Vlaming droomde van hoge startgelden en een aanzienlijke salarisverhoging, maar hij vergist zich lelijk in de getarte Van Looy.

De machtige ‘keizer’ bestrafte de rebellie zwaar. Hij gebruikte zijn enorme gezag in het peloton, bij sponsors en organisatoren om zijn ongehoorzame helper te dwarsbomen. Daar had Van Looy ook alle middelen voor: Veel invloed in het peloton, en bovendien een ijzersterke ploeg; de Faema-ploeg, de befaamde Rode Brigade.

Beheyt erkent dat Van Looy hem na Ronse meer dan eens dwars zat, maar dat hij desondanks toch de nodige successen kon vieren. “Ik kon gewoon meerijden in het peloton. Ze reden me niet van de weg. Zo erg was het niet. Maar Van Looy liet zijn knechten wel op mijn wiel rijden. Vooral Noël Foré was een ambettante. Die reed altijd tegen mij.”

Toch had Beheyt in 1964 één van zijn beste jaren. Hij won een Touretappe, won de Ronde van België en werd tweede in de Ronde van Vlaanderen en Parijs-Roubaix. De Belg won in 1962 al Gent -Wevelgem en de GP Fourmies. bovendien was Beheyt erg snel, niemand reed graag met hem naar de meet.

Beheyt stopte in 1966 op 26-jarige leeftijd, omdat hij geen brood meer zag in zijn carrière. “Ik had niet veel goesting om de koersen.” Niet de vete met Van Looy maar de aanschaf van een fietsenzaak veroorzaakt deze gemoedstoestand. Beheyt heeft de zaak nog steeds. Er hangt nog een wereldkampioenstrui in de zaak. “Het is niet de echte trui. maar zo ziet het volk ‘m toch”

Benoni Beheyt in ’64 tijdens de 51ste Tour de France

(Bronnen: NRC, De Wielersite, Sport International, Gazet van Antwerpen, Wikipedia, Knack)