De laatste jaren staat Gent-Wevelgem in het teken van de Groote Oorlog. Gezien het parcours een keuze die recht doet aan de geschiedenis van dit deel van Vlaanderen. Tijd voor een gesprek met een winnaar uit de streek.

Voorjaar 2005. Traditiegetrouw gaat Juan Antonio Flecha net niet een voorjaarsklassieker winnen. Hij is ei zo na als hij achter zich zingende wielen hoort. Nog 300 meter. Het zal toch niet? Wat volgt is één van de meest klassieke gevallen van ‘er op en er over’. Nico Mattan wint zijn droomklassieker met vele lengten.

Nico Mattan (Izegem, 17 juli 1971), Brigand, wint de wedstrijd door zijn Westhoek en Heuvelland waar hij jarenlang dagelijks traint, meestal vergezeld van boezemvriend Frank Vandenbroucke. Nico volgt Het is Koers! en dat is de reden dat we hem rond Omloop Het Nieuwsblad kunnen spreken over zijn koers, zijn streek en de Groote Oorlog.

“We trainden in het zuidwesten. Meestal reed ik Frank tegemoet en koersten we eerst tegen de wind in een zuidwestelijk rondje. Kortrijk, richting kust, stukje Frankrijk in, want daar is het veel rustiger. Casselberg, Mont des Cats, Rodeberg, Scherpenberg en Kemmelberg kwamen we zo tegen. Je fietst dan wel veel langs begraafplaatsen en zo, maar toen was ik daar nog niet zo in geïnteresseerd. Je moet trainen, hè. Voor ons was het gewoon. We trainden ook wel met Franse ploegmaats, zoals Phillippe Gaumont uit Amiens en dan kwam het wel voor dat we eens stilhielden in Ieper bij de Menenpoort of bij de begraafplaats van Tyne Cot. Voor hen was dat toch bijzonder. Ik ben mij er eigenlijk pas na mijn carrière echt voor gaan interesseren”.

Vanuit die interesse juicht Nico het initiatief van Flanders Classics toe om met Gent-Wevelgem de strijd van toen te gedenken. Al vindt hij principieel dat de koers binnen de Vlaamse grenzen moet blijven. “Daar in Noord-Frankrijk staat geen kat. Maar het is mooi dat de koers Diksmuide aandoet en onder de Menenpoort in Ieper voert. En de strook van Ploegsteert, het dorp van Vandenbroucke, naar Mesen is ook een mooie variant. Gent-Wevelgem is mijn koers. Ik was hier al eens derde en ik ben fier dat ik mijn grootste overwinning heb behaald in eigen streek”.

Nico Mattan in Ieper

Nico Mattan in Ieper

Nico vertelt honderduit over streek en geschiedenis. Nog steeds volgt hij koersen op de voet. Nog steeds overal gekend. Hij schudt tientallen handen bij de start in Gent. Hij organiseert rondritten in busjes voor VIP’s, vandaag op verzoek van de organisatie. Hij kent alle baantjes, vertelt over de koers, dist mooie verhalen uit het verleden op, vermaakt zijn gasten en zorgt dat zij zo vaak mogelijk de koers kunnen zien. “En onderweg een stukje eten, zeker”. Hij waardeert de aandacht van de Tour dit jaar met een start in Ieper. Hij is er zijdelings bij betrokken. “Wel jammer dat de Tour Ieper verlaat door de Rijselpoort en niet door de Menenpoort”. De Menenpoort eert de namen van 55.000 vermiste Britse soldaten die rond Ieper gevallen zijn vóór 1917. “De Touretappe wordt een bijzondere. Eerst eerbetoon aan de slagvelden rond Langemark, Westrozebeke en Passendale, dan via Roeselare over Menen richting de kasseien bij Roubaix. Er zullen er schrik van hebben”

De website van In Flanders Fields meldt in het register dat op 26 september 1918 Frantz Xavier Mattan viel voor België. Hij ligt begraven in De Panne op de militaire begraafplaats aan de Kerkstraat, graf B – 110 (2 – 89). Of het familie is, weet Nico niet. “Het is lang geleden, hè. Maar als je nog meer wilt weten over de Groote Oorlog, moet je eens met Peter Farazijn praten. Die is van Diksmuide en die weet alles”.

Maar ja, Peter Farazijn won nooit Gent-Wevelgem.

Elk voorjaar is het koers in de Westhoek en het Heuvelland. Hier sneuvelden velen waaronder een coureur met een bijzonder verhaal.

Op 2 juli 1904 staat Camille Fily (Preuilly-sur-Claise) in Parijs aan de start voor zijn eerste touretappe. Hij legt de 467 kilometer naar Lyon af in 21 uur en 35 minuten. Hij is dan 17 jaar en 50 dagen oud. 110 jaar na dato nog steeds de jongste deelnemer ooit in de Tour. Op 24 juli komt hij aan in Parijs. In de einduitslag wordt hij negende. Denk hij. Op 30 november 1904 worden in totaal 29 renners waaronder Camille om onduidelijke redenen gediskwalificeerd. De voorloper van ASO, UVF, maakt helaas nooit publiek waarom de Tour de France van 1904 eindigt met maar 15 renners in de uitslag.

In 1905 slaat Camille terug. Op 21 mei 1905, 18 jaar en 8 dagen oud, wordt hij tiende in Bordeaux-Paris. En op 30 juli 1905 legt hij beslag op de 14de plaats in de einduitslag. Het is zijn laatste Tour want hij trouwt en gaat voor drie jaar in militaire dienst. Hij sneuvelt bij de Kemmelberg, in Millekruis/De Klijte op 11 mei 1918, 2 dagen voor zijn 31ste verjaardag. Mort pour La France. En toch ook voor Vlaanderen.

De koers komt aan de voet van de Kemmelberg twee keer over de Dikkebusseweg; denk tijdens Gent-Wevelgem even aan Camille, zo rond de klok van 3 en om vijf voor 4.

Nico Oudhof
Laatste berichten van Nico Oudhof (alles zien)