In Boven de veertig en beter dan ooit (#bdvebdo) ben ik op zoek naar het antwoord op de vraag of ik na mijn veertigste nog mijn beste vorm kan bereiken. Deze keer interview ik Wouter Terra, aerodynamica-expert bij de NOC-NSF. Wie niet sterk is, moet immers slim zijn. Mijn PR op een vijftienkilometertijdrit reed ik met een nieuwe helm en een beter voorwiel. Ik wil de verbetering dus ook in aerodynamica zoeken. Welke tips kan Wouter geven om nog sneller te gaan?

Wat kunnen wij amateurs leren van de profs om zo onze prestaties te verbeteren?
“Ik werk zelf veel voor de baanwielrenners, maar sommige dingen gelden ook op de weg. Wat ik vaak zie: als renners moe worden, zijn ze minder met hun houding bezig. Dan gaan ze bijvoorbeeld aan het eind staan, met hun armen naar buiten. Maar daarmee vergroot je het frontale oppervlakte aanzienlijk. Door je houding te trainen na een zware inspanning, pak je relatief makkelijk aerodynamische winst.”

Maar hoe weet je of je houding goed is?
“Directe feedback werkt het beste voor een sporter. Met een vermogensmeter kun je al inzicht krijgen. Verander op hetzelfde stuk weg maar eens van houding en hou dezelfde poweroutput aan. De snelheid zal dan veranderen. Het nadeel van powermeters is echter dat ze geen rekening met de wind houden. Je meet de weerstand ten opzichte van de grond. terwijl je eigenlijk je snelheid ten opzichte van de lucht moet meten. Gelukkig heb je daar tegenwoordig apparaatjes voor. Die filteren de omstandigheden tot op zekere hoogte weg en berekenen je luchtweerstand. Daarmee kun je data over meerdere dagen vergelijken of verschillende onderdelen over langere tijd uitproberen.”

Betekent dat dat ik de komende tijd veel verschillende houdingen uit moet proberen?
“De algemene stelling is dat je houding wat betreft de luchtweerstand het meeste uitmaakt. En dat is ook zo, maar dan is het uitgangspunt een beginnende fietser in een relaxte houding. Bedenk dat je als ervaren wielrenner er niet veel meer winst uit kunt halen, want je hebt je houding in al die jaren al verbeterd om zo snel mogelijk te gaan. Natuurlijk kun je nog wat winnen, maar misschien wel meer met materiaal. Het is qua houding ook moeilijk algemene tips te geven, want aerowinst is vaak persoonsgebonden.”

Wat kan materiaal uitmaken?
“Als het aerodynamisch getest is: veel. Neem de nieuwe baanfiets van Koga. Aan de oude was geen harde aerostudie gewijd, aan de nieuwe wel. Deze is vijfentwintig procent aerodynamischer. Dat scheelt op het gehele plaatje ongeveer vijf procent en dat is veel.”

Heb je een paar tips?
“Kleding scheelt echt veel, dus investeer in een snel tijdritpak. En neem daarnaast overschoenen; niet volledig gladde, maar met een bepaalde ruwheid. Alles wat een beetje op een cilinder lijkt met een diameter van acht tot tien centimeter en waar de luchtstroom loodrecht op staat (je bovenarm, onderbeen) wil je met ruwe stof bedekken. Dit zorgt ervoor dat de luchtstroom zo strak mogelijk blijft en er minder vacuum ontstaat achter je arm of been. En maak overgangen zo glad mogelijk.”

En welke helm kan ik het beste nemen?
“Een tijdrithelm met een lange punt is vaak het meest aerodynamisch, maar alleen als deze op je rug blijft liggen. Dit vereist veel training, want juist als je vermoeid bent, wordt dit lastiger. Merk je dat je dit niet kunt of ben je er niet zeker van, ga dan voor safe: een helm met een korte staart, glad en weinig ventilatie.”

Ik verbaas mezelf soms om dingen op proffietsen zoals een standaard breedte van de basebar, een voorderailleur en een normaal crankstel. Is daar dan nauwelijks winst te behalen?
“Dat heb ik zelf weinig onderzocht, omdat ik veel onderzoek doe met profs en zij aan hun sponsoren gebonden zijn. Zij rijden dus ook deels met spullen omdat zij dat nu eenmaal krijgen. Maar alles wat minder lucht breekt, helpt iets. Een smaller stuur, het weglaten van je voorderailleur en een aero-voorblad klinken dus logisch. Hoeveel je er echt mee wint, blijft echter de vraag.”

De aerodynamica heeft de laatste tien een grote vlucht genomen. Zijn er nog grote stappen te verwachten?
“Aerodynamica ontwikkelt zich nu mee met de regels van de UCI. De regels veranderen en daardoor komen er andere mogelijkheden om aerowinst te behalen. Het loont om deze ontwikkelingen bij te houden, want wat snel was, hoeft het niet meer het snelst te zijn.”

Wouter Terra

Wouter Terra

Wouter Terra werkt als embedded scientist aerodynamica voor TeamNL. Hij houdt zelf enorm van sport, zowel het zelf beoefenen als kijken op tv. Na zijn PhD-onderzoek naar luchtstroming rond wielrenners aan de TU Delft helpt Wouter nu Nederlandse sporters door middel van technische innovaties beter te presteren. Dat is geweldig.

Tips voor thuis

Kijk af bij triathlon
De triathlon loopt qua aerodynamica voor op het wielrennen, omdat daar minder regels zijn. Maar ook zijn veel renners gebonden aan de sponsoren van de ploeg. Het is zeker nuttig om te kijken waarmee triathleten rijden en dit naast de regels van de UCI te leggen.

De winst zit vooraan
Je kunt het meeste aerowinst pakken waar de lucht jou en je fiets raakt. Vooraan je fiets en jijzelf zijn het belangrijkst: je voorwiel, balhoofd, cockpit, je kleding. Achter je is de lucht al afgeremd en turbulent, dus verander zo veel mogelijk vooraan.

Tijmen Moltmaker

Tijdens het Open Nederlands Kampioenschap Zwift van Het is Koers reed ik een prima eerste ronde bij de A’s. De tweede keer de Watopia KOM op blokkeerde ik echter meteen. Ik kon wel een keer een echt diepe inspanning doen, maar een tweede keer was lastig – en dat vond ik wel teleurstellend. Ik had eigenlijk gehoopt dit wel te kunnen.
Omdat de basis wel goed is, is de trainingsfocus een beetje verlegd naar deze hardheid. En ook al is daar nog werk te leveren, het is wel tof om te zien dat de waardes van de eerste inspanningen goed zijn. Op een minuut heb ik in drie jaar niet zo hard gereden. Nu van die minuut twintig minuten maken en we komen er wel!

Leeftijd 41 jaar
Niveau Amateur
Favoriete onderdeel Tijdrijden
Doel Beste vorm ooit halen – meetbaar: harder dan 45 kilometer per uur op 15 kilometer tijdrit
Bijzonderheid In 2019 kijkoperatie aan de heup gehad. Zo goed als opnieuw moeten beginnen met trainen
Bijzonderheid II In 2015-2016 een jaar in Ottawa, Canada gewoond. De wielrenscene daar en de vorm die ik aan het eind had motiveert mij nog dagelijks.

Tijmen Moltmaker in actie
Tijmen Moltmaker