Ja, ik weet het, het nieuwe koersjaar is al aan de gang. Australië, Argentinië, daarna Qatar en Oman en de hele reutemeteut om binnen een goede maand Vlaanderen aan te doen.
Maar laat me toch nog even stilstaan bij het grootste koersfeit uit 2017. Heel even maar, toe? Een koersfeit dat eigenlijk geen koersfeit was, maar wel alles wat koers voor mij betekent in zich meedraagt.
Een van die zeldzame momenten waarop de koers de sport oversteeg. Ik volg het wielrennen al vijfentwintig jaar en geloof me, die momenten zijn amper op één hand te tellen.
Noem het een nieuwe cesuur tussen het Oude en het Nieuwe Wielrennen.
Noem het een ijkpunt.
Noem het wat je wil.
Op 12 mei 2017 verscheen onderstaande tweet in mijn tijdlijn.
Nire bizitzako etapa garrantzitsu eta eder bat bukatutzat ematen dut, berri bati txanda emateko. Eskerrik asko!
https://t.co/Fbw9egUsHT— Amets Txurruka (@AmetsTxurruka) May 12, 2017
Al die tx’s, tz’s, ts’s en andere vreemde klanken, ik begreep er niets van – het Baskisch laat zich niet eenvoudig ontcijferen.
Pas toen ik de zin met begeleidende brief door Google Translate joeg, begon me te dagen wat er gebeurd was.
12 mei 2017 zou voor eeuwig geboekstaafd staan als de Dag Waarop Mijn Laatste Wielerheld Het Peloton Verliet, middels een van de mooiste brieven die ik ooit heb gelezen.
Dat is voor alle duidelijkheid geen lukraak gekozen hyperbool, want ik ben een minnaar van het genre.
—
Amets is Baskisch voor droom. De droom van Amets Txurruka, een doodgewone jongen uit het al even doodgewone Etxebarria, wordt werkelijkheid in 2006, wanneer hij op zijn vierentwintigste een profcontract tekent bij Barloworld.
“Als ik ooit kinderen zou krijgen, zou ik ze vertellen hoe trots ik die dag was,” klinkt het in Amets’ epistel.
Amets Txurukka
Elf jaar lang is Txurruka profwielrenner. Het Baskische woord voor dat getal betekent naast ‘elf’ ook ‘overvloed’. Een eigenschap die de carrière van onze dappere Bask niet tekende, of althans niet volgens de statistieken.
Na een jaartje Barloworld reed Txurruka zes jaar lang in de aanval voor Euskaltel-Euskadi, de trots van Baskenland en eigenlijk de enige ploeg waar hij echt thuishoorde, tot de ploegleiding hem op lafhartige manier verweet te weinig punten te sprokkelen voor de WorldTour en Amets samen met zeven ploegmakkers aan de deur werd gezet – een jaar later mocht Euskaltel zelf opdoeken, maar dat is een ander verhaal. Daarna droeg Amets drie jaar lang het strakke donkergroen van Caja Rural en in de nadagen van zijn carrière beleefde hij een korte flirt met Orica.
Amets’ resultaten, een beknopte anthologie:
In 2007 eindigt Txurruka derde in het jongerenklassement van de Tour, na Contador en Soler, en wint hij de prijs van de Superstrijdlust.
In navolging van Bahamontes, Theunisse, Zülle, Breukink, Olano, Indurain en Beloki wint hij in 2013 de eerste etappe en het eindklassement van de Ronde van Asturië. In datzelfde jaar is hij de beste klimmer in de Rondes van het Baskenland – waar hij eveneens de beste spurter is – en van Burgos.
In het najaar van 2014 eindigt Thibaut Pinot vierde in de Ronde van de Gévaudan in de Languedoc-Roussillon, achtentwintig seconden na een ongenaakbare Bask uit Etxebarria.
Txurruka’s laatste wapenfeiten? Ritoverwinningen in 2015 in de Ronde van Noorwegen en de Tour de Beauce, een meerdaagse rittenwedstrijd in Canada is dat.
Zo, nu hoeft u Wikipedia ook niet meer te lezen.
Dat moet u overigens überhaupt niet doen, want alles wat Amets Txurruka groot maakt staat niet te lezen op de encyclopedie voor de luie studenten.
De onuitputtelijke stroomstoten van het pluimgewicht, zijn nimmer aflatende aanvalslust. In tegenstelling tot de protagonisten van het Moderne Wielrennen had Amets niet één of twee, maar acht tot twaalf cartouches per wedstrijd. En hij wachtte niet tot de laatste beklimming om ze te gebruiken. Zuinigheid heeft nooit in het woordenboek van Amets gestaan, ook al speelde de letter Z geen kleine rol in zijn exemplaar.
Dat die tactiek hem zelden bloemen opleverde, tenzij die van de strijdlust? Het zij zo. Lag Amets niet wakker van.
Diende dat labeur dan enkel om de sponsor te plezieren? Bij Euskaltel speelde het vast mee, want Txurruka is altijd een fiere Bask geweest, maar het was zeker niet zijn enige Leitmotiv. Wie de keren moet turven dat Amets al voor de televisie-uitzending in de aanval trok en alweer gegrepen werd, is al gauw enkele balpennen armer.
Koersplezier, daar ging het om. Amets heeft altijd graag op de fiets gezeten. Elf jaar in het profpeloton, dat is een overvloed aan koersplezier. Om van de jaren voor en na zijn professionele carrière nog te zwijgen.
—
Terug naar de brief.
“De fiets heeft me meer gegeven dan ik ooit had kunnen dromen. Een manier van leven, enkele waarden die me de rest van mijn leven bij zullen blijven. Dankzij het wielrennen heb ik bovendien enkele onvergetelijke mensen ontmoet en ben ik op plekken geweest die ik als niet-wielrenner nooit had bezocht.”
(Vermoedelijk doelt Amets hier op alle plekken buiten het Baskenland; de koers bracht hem onder andere in Spanje, Frankrijk, Italië, Zwitserland, Nederland, België, Noorwegen, de Verenigde Staten, Canada, Australië en zelfs tot in Taiwan.)
“Ik heb aan de start van vele grote wedstrijden gestaan, enkele kleinere wedstrijden heb ik gewonnen. Maar het allermooiste moment was toen ik aan het einde van mijn eerste Tour geëmotioneerd over de Champs Elysees reed.”
(Zou Amets nog wel eens op citytrip naar Parijs trekken? En zou hij dan aan zijn dochtertje Nahia vertellen over die keer dat hij met de witte trui om de lendenen de Velden van Elysion opdraaide, hoewel hij pas derde was geëindigd in het jongerenklassement en dat hij daarna ook nog werd gehuldigd als meest strijdvaardige van het hele pak?)
—
Over de mindere momenten.
“Naast de vele mooie momenten heb ik ook moeilijkheden gekend op de fiets,” schrijft Txurruka. “Ik was regelmatig geblesseerd, nooit ernstig, maar de opeenstapeling van blessures heeft een wonde geslagen (vrij vertaald, kl).”
Lees: de veer van het pluimgewicht is gebroken. Vooral de laatste maanden van Txurruka’s carrière vielen hem zwaar.
“Ik ben me steeds honderd procent voor mijn sport blijven inzetten, maar sommige fysieke problemen leidden tot andere problemen. Na een periode van reflectie besloot ik daarom om de fiets aan de haak te hangen en om een nieuw hoofdstuk in het leven te beginnen. Ik zal me altijd wielrenner blijven voelen en ik zal me altijd verwant voelen met de wielersport, ook al ben ik uit het peloton verdwenen.”
Volgt een opsomming van iedereen die Amets van jongs af aan in zijn wielercarrière heeft geholpen. De ploegmaten en pelotonmakkers om samen van afzien een plezier te maken. Alle leden van zijn wielerclubs, inclusief directie, masseurs en mecaniciens. Zijn familie die er altijd was voor hem in goede en in minder goede dagen, zijn vrouw en zijn dochtertje, en zijn vrienden op wie hij al een leven lang kan bogen.
In de laatste alinea richt Amets zich tot zijn supporters. Hoewel hij zichzelf nooit een wielrenner van uitzonderlijke klasse heeft gevonden, lieten zijn fans hem zo wel voelen.
“Ik voel niets dan dankbaarheid voor de liefde die ik van jullie heb gekregen. Jullie hebben me geleerd dat winnen goed voelt, maar dat niets beter voelt dan geliefd te zijn. Dat zal ik me altijd blijven herinneren wanneer ik later aan mijn wielercarrière terugdenk.”
“Het was heel leuk, ik wil jullie met heel mijn hart bedanken.”
Met Amets Txurruka verliest het peloton een wielrenner met een heel groot hart.
—
Er was een tijd dat er bij elke koers wel één of verschillende van mijn helden het startblad ondertekenden. Een koers had meer waarde als er een van hen aan de start stond en minder of geen wanneer dat niet het geval was. Mijn helden zorgden voor hogere pieken en diepere dalen in mijn emotionele beleving van de koers, de puberteit deed de rest.
Met de tweet van Amets Txurruka kwam er een einde aan dat tijdperk. Aan mijn helden uit de koers – mijn puberteit zat er al langer op.
Dirk De Wolf, Jim van de Laer, Richard Virenque*, Frank Vandenbroucke, Lance Armstrong*, Damiano Cunego, Niels Albert, Kristof Vandewalle en Amets Txurruka.
And then there were none.
*De beweegredenen voor idolatrie op jonge leeftijd zijn vaak ondoorgrondelijk.
- De Dag Waarop Mijn Laatste Wielerheld Het Peloton Verliet - 24/01/2018
- De dag dat ik een quizvraag werd - 20/06/2017
- Herinneringen aan mijn Tourtijdritten - 01/07/2015