De drie natte winden van de NOS Sport-redactie

In de reeks aan onthullingen over dopinggebruik in de wielersport probeert ook de NOS een partijtje mee te blazen. Inmiddels heeft de redactie van NOS Sport drie scoops op haar naam staan. De laatste was afgelopen donderdag toen de NOS meldde dat een oud-renner van Rabobank zich anoniem had uitgesproken over dopinggebruik in de Raboploeg. Zwakke journalistiek, meent Jaap Stalenburg, want er wordt louter gesuggereerd en niets bewezen.

Er schijnt bij de NOS een speciale doping-redactie te zijn geformeerd. Nieuwsjagers die vanuit een speciale, geblindeerde ruimte diep in de kelders van het Hilversumse Mediacentrum de Woodward en Bernstein van de Nederlandse dopingjournalistiek willen worden. Die elkaar dagelijks in codetaal toespreken en zelfs de kleffe broodjes in hun bunkerachtige ruimte consumeren. Met van die plastic NOS-kaas. Dagelijks verschijnt NOS-directeur Jan de Jong om zich door de excellente research-staf bij te laten praten. Het puikje van de Hilversumse wielerjournalistiek op jacht naar de doping-waarheid.

De frustratie bij de top van de Hilversumse wielerjournalistiek zit diep. Het kijkersvolk dat Mart Smeets persoonlijk verantwoordelijk stelt voor het dopinggebruik van Lance Armstrong. De altijd kritiekloze Herbert Dijkstra en Maarten Ducrot en een voortreffelijke nieuwe generatie wielerjournalisten bij het NRC en de speurneuzen Mark Miserus van de Volkskrant en de alwetende Raymond Kerckhoffs van De Telegraaf. De Woodward en Bernsteins in de krochten van het NOS hoofdkwartier dromen van vette koppen in die krant en met onthullingen van NOS-speurneuzen. Scoren als Messi bij FC Barcelona.

Anonieme coureur meldt zich

De eerste opwinding ontstaat als rond half december een anonieme coureur zich bij de NOS speurneuzen meldt met het nieuws dat er binnen de Rabo-wielerploeg sprake zou zijn van georganiseerd dopinggebruik. Met hoofdrollen voor Michael Boogerd en dokter Geert Leinders. Het verhaal van de NOS haalde als kerst-komkommer ruim de media en was een aardige toevoeging van een goede en scherpe analyse in de studio van Herbert Dijkstra. Deze commentator is voldoende ingevoerd om te weten wat er precies door wielrenners achter hermetisch gesloten deuren wordt gerommeld.

Op dat moment slaat in het geheime NOS-doping-team de euforie toe. Jan de Jong belooft de speurneuzen een extra kerstpakket en boterletter als er nog voor 1 januari 2013 weer wat nieuws uit het dopinghok komt. Met rode koontjes wordt er aan een tweede primeur gewerkt. In Breda rinkelt de telefoon bij de huisarts Berend Nikkels. Een dokter die in de Rolodex van alle journalisten staat die in komkommertijd op jacht zijn naar doping-nieuws. Berend gevraagd, stukje geslaagd. De goede man roept altijd wel iets over EPO zonder concreet te worden. En natuurlijk wil Berend wel in een NOS microfoon verklaren dat er volgens hem bij de ploegen van Rabo en TVM in de vorige eeuw geen sprake was van dopinggebruik. Of zoiets. Geen concrete feiten.

Enorme scoop

Op de thuisbasis in Hilversum krijgt de dienstdoende stagiair de opdracht om het wielerjournaille te bellen met de mededeling dat er een enorme scoop op komst is. Berend onthult. Maar eigenlijk niet en dus blijft voor de kijker het beeld hangen dat er wel veel lawaai is gemaakt voor een losse flodder. Maar dan moet in de eerste week van januari het echte vuurwerk nog komen. Opnieuw heerst er opwinding in de NOS bunker. Weer een anonieme wielrenner die wil onthullen.

De Oostenrijkse Peter Luttenberger die stiekem in de badkamer in de weer zou zijn geweest en Michael Boogerd die in het vliegtuigen wat aan het zeuren was over zijn hematocrietwaarde. Laat deze lege zinnen van die anonieme coureur op je inwerken en proef de leegheid van dit statement. “We zaten in het vliegtuig naar Spanje voor het eerste trainingskamp van het jaar. Boogerd was in paniek omdat zijn hematocrietwaarde slechts 37 was,” aldus de bron. Boogerd zou met dokter Leinders en ploegleider de Rooij zijn problemen besproken hebben, wat impliceert dat de twee op de hoogte waren van de situatie.

Onthullen met anonieme bronnen

Wat een gruwelijke leegheid. Ook binnen de NOS is er behoorlijk wat discussie over deze non-journalistiek. Radiocommentator Gio Lippens bevestigt dit zaterdagmiddag op Radio 1. De doping-onthullers moeten deze week even naar de Reporter-tweeluik over de onveiligheid van Ryan Air (deel 1 en deel 2) kijken om te zien hoe je als televisiemaker, ondanks de handicap van een anoniem verhaal, toch echt kunt onthullen. De voortreffelijke KRO-redactie had ieder detail in de anonieme verklaringen van de piloten nauwgezet in beeld en geluid gecheckt. Het verhaal van de anonieme Rabo-coureur werd niet gecheckt. Een dag later brengt de Telegraaf een reactie van Peter Luttenberger.

Rondom mij heen is er volop verbazing over de anonieme getuigenissen die door de NOS zijn opgetekend. Zijn de details gecheckt? Wordt er niet heel veel gesuggereerd? Hoe weten we als kijker dat de verhalen betrouwbaar zijn? Kun je ex-coureurs als Erik Dekker en Michael Boogerd opknopen met dit soort vage verklaringen?

Zwakke journalistiek

De makers nemen zelfs niet de moeite om deze zwakke journalistiek waar dan ook te verdedigen of toe te lichten. Jammer. Zeker omdat Studio Sport buitengewoon sterk is in het duiken in sportaffaires in bijvoorbeeld mijn favoriete programma Andere Tijden Sport.

In de aanpak van dopingaffaires loopt de redactie van NOS Sport lichtjaren achter bij een nieuwe generatie wielerjournalisten bij kranten als NRC en Volkskrant die nauwgezet aan het reconstrueren zijn wat zich bij de Rabo-ploeg achter de schermen heeft afgespeeld. Een goeie suggestie voor de Publieke Omroep is om de wielerkennis van NOS’ers als Gio Lippens, Herbert Dijkstra, Sebastiaan Timmerman en Jeroen Koster te koppelen aan de speurneuzen van KRO’s Reporter. Dat levert zeker meer op dan de drie natte winden die nu vanaf de NOS Sport-redactie zijn afgeschoten.

Dit stuk verscheen eerder op De Nieuwe Reporter.