Vraag een willekeurige wielrenner waarom hij fietst en de kans is groot dat je iets hoort over nieuwe plekken ontdekken of je omgeving leren kennen. Er is immers weinig zo mooi als plots op een onbekend polderpaadje verzeilen, langs uitgestrekte vergezichten fietsen of idyllische plekjes in je omgeving ontdekken. De ultieme wijze om dit naar een hoger niveau te tillen: tegelen.
Bij het woord ‘tegelen’ zullen sommigen denken aan een Limburgs dorpje, anderen aan klussen in de badkamer. Maar de doorgewinterde tegelaar weet wel beter. Tegelen gaat over onmogelijke zandpaden, met je fiets op de nek naar het einde van de pier lopen, Strava-kaartjes in de vorm van een gemberwortel, lelijke industrieterreinen en verborgen pareltjes.
Voor iedereen die fietst om nieuwe plekken te ontdekken, fan is van vierkanten of gewoon eens wat anders wil, presenteren wij: De grote gids voor de beginnende tegelaar. Het onderwerp in deze eerste editie: het wat, waarom en hoe van het tegelen.
1. Wat is tegelen?
Tegelen is het verzamelen van geografische vierkantjes, oorspronkelijk bepaald door de website Veloviewer. Deze website – die naast het ‘tegelen’ nog veel meer functionaliteiten en statistieken voor fietsers biedt – legt een raster over de wereldkaart van vakjes van een mijl bij een mijl (zo’n 1,6 km in metrische termen). Door met een gps-signaal activiteiten te tracken en te uploaden naar Strava, verzamelt Veloviewer informatie van waar je ooit al geweest bent. Zodra je een gps-punt registreert binnen zo’n ‘tegel’, wordt de tegel als bezocht gemarkeerd. Het totaal aantal bezochte tegels noemt Veloviewer je explorer score. Naast het totaal aantal tegels zijn ook de grootste aaneengesloten groep tegels (cluster) en het grootst mogelijke vierkant van bezochte tegels (square of vierkant) bekende graadmeters voor het succes van een tegelaar.
2. Waarom zou ik gaan tegelen?
Tegelen is een leuke extra hobby naast het fietsen voor met name mensen die (ook) houden van: verzamelen, ontdekken en kaartjes. En met kaartjes bedoelen we in dit kader niet gezellige ansichtkaartjes of verjaardagskaarten, maar wegenkaarten, plattegronden, atlassen. Tegelen is een hobby die niemand in de weg zit, staat of ligt, geen ruimte in je huis inneemt, niemand tot last is, geen tijdsdruk kent, prima met langdurige tussenpozen uitgevoerd kan worden en vrijwel niets kost (afgezien van het jaarlijkse Veloviewer abonnement van £ 10,-). Door actief aan de slag te gaan met tegelen kom je steeds op plekken waar je dus nog niet eerder geweest bent en dat valt 9 van de 10 keer ontzettend mee. Heel soms doe je eens een industrieterrein aan, maar doorgaans brengen de tegelritjes je in Nederland op ontzettend leuke, mooie plekjes die je zonder het tegelen nooit had ontdekt.
3. Hoe werkt dat tegelen in de praktijk?
In plaats van je vaste rondjes door de omgeving over altijd dezelfde wegen, daagt het tegelen je uit om eens dat andere paadje te proberen en die andere uithoek van de omgeving waar je wat minder vaak fietst te ontdekken. Aan het begin pak je op die manier nog wat tegeltjes binnen de omgeving waar je al tig keer omheen gefietst bent. Naarmate je tegelimperium zich uitbreidt, moet je wat verder van huis om nog nieuwe tegeltjes te scoren. Dan wordt die ene onontdekte tegel aan de rand van je cluster/vierkant een goede motivatie om eens een lange rit te fietsen richting een wat verder gelegen bestemming waar je niet vaak komt. Heen en weer op de fiets lukt dan nog net en vormt een mooie uitdaging. Op termijn is je befietste gebied zo groot dat je voor nieuwe tegels een stukje met de auto gaat rijden om vanaf daar je tegelritten te ondernemen, maar in dat stadium bevinden de meeste tegelaars zich vaak pas na zo’n twee jaar aan ontdekkingstochten vanaf huis. Wie wat kortere ritjes rijdt, is al wat eerder aangewezen op trein of auto voor zijn expansiedriften.
4. Hoe houd ik bij welke tegels in heb verzameld?
De eerdergenoemde website Veloviewer gebruikt alle geüploade activiteiten op Strava om te bekijken welke tegels je allemaal al verzameld hebt. Het beste nieuws is dat de website ook alle activiteiten vanuit Strava synchroniseert van voordat je bewust bent begonnen met tegelen of je account op Veloviewer hebt aangemaakt. Dat betekent dat wie begint met tegelen onbedoeld al een fijne uitgangspositie voor zichzelf heeft gecreëerd in de voorbije jaren. Die uitgangspositie laat zich doorgaans het beste vergelijken met een gatenkaas, waarbij de gaten groter worden naarmate je verder van het epicentrum van de kaas afdwaalt. Wie bij de early adopters van Strava behoort, kan zichzelf bij het ontdekken van tegelen en Veloviewer gelukkig prijzen, want je zou die ene mooie fietsvakantie door Nederland of rit naar Italië maar niet op Strava en dus niet op Veloviewer hebben staan…
Figuur 1: De gatenkaas van een beginnend tegelaar
De kleurinstellingen van gemarkeerde tegels kun je zelf instellen in de instellingen op Veloviewer. Het meest gebruikelijke is om bezochte tegels rood te laten markeren en je cluster (die grootste aaneengesloten vlek van tegels) blauw.
Veloviewer is de gangbare optie onder tegelminnend Nederland, maar er zijn alternatieven. Ook op de websites Squadrats en StatsHunters kun je je tegels bijhouden. Deze sites zijn gratis, maar hebben minder functionaliteiten dan Veloviewer. Wel biedt Squadrats dan weer de optie tot het verzamelen van squadratinhos, een soort minitegels. Het voordeel van StatsHunters is dat het – naast uiteraard de tegelkaart – een alternatief biedt voor de Long Term NL Challenge (het verzamelen van gemeenten), die afgelopen jaar is gestopt. Die gemeentekraskaart vind je dan overigens ook weer op de website Wielervrienden.nl.
5. Hoe zit het met dat vierkant?
Karakteristiek van vierkantjes is dat je van veel vierkantjes samen weer een groter vierkant kunt maken, zolang je er maar aan alle zijdes evenveel op en naast elkaar blijft stapelen. Wie zijn Strava voor de eerste keer met Veloviewer synchroniseert, heeft vaak een vierkant van zo’n 10×10 vakjes, gewoon dankzij je ritjes met de club, woon-werkritjes en al het andere dichtbij huis wat je ooit al op Strava uploadde. Aan het begin levert het scoren van tegeltjes dichtbij huis meestal direct een vergroting van je maximale vierkant op. Daarna wordt het lastiger en heb je meer ritjes nodig voor verruiming van het vierkant. Waar je bij een vierkant van 10×10 maar 11+10=21 andere tegeltjes nodig hebt om je vierkant naar 11×11 te laten groeien, is dat bij een vierkant van 50×50 al 101 (51+50) andere tegeltjes. Gelukkig heb je door vroegere ritjes vaak al een aantal van die andere tegels binnen en hoef je alleen de gaatjes op te vullen.
6. Kan ik iets winnen?
Nee. Maar wie competitief is ingesteld, kan zijn explorer scores wel vergelijken op de leaderboards van Veloviewer en daar fanatiek van worden. Je kunt je met de rest van de wereld vergelijken, maar ook met clubgenoten binnen dezelfde Stravaclub. De succesvolste tegelaars ter wereld hebben een vierkant van 100 of meer, met op dit moment een vierkant van 120×120 als wereldrecord, van iemand uit het noorden van Frankrijk. Het grootste cluster is in handen van een Nederlander: Koos Woestenburg uit De Rijp, Noord-Holland. Met een cluster van ruim achtentwintigduizend tegels is Koos een eind op weg om de hele Benelux te veroveren. Voor wie in waterrijk gebied woont, vormt het cluster al snel een leukere uitdaging dan het vierkant.
Figuur 2: De top-10 van tegelaars met het grootste vierkant
Figuur 3: Het cluster van Koos Woestenburg
In de volgende editie…
Over tegelen raken we niet uitgepraat. Na deze introductie in de wondere wereld van het tegelen, lees je de volgende keer alles over gemberwortels, stekelvarkens, heen-en-weertjes. Inderdaad: routebouwen!
De grote gids voor de beginnende tegelaar is geschreven door Joost van Wijngaarden en Aan-Age Dijkstra. Joost is ervaren tegelaar (67×67) en auteur van de Tegeltjeswijsheden-podcast. Aan-Age is beginnend tegelverzamelaar (20×20) en schrijft voor Het Is Koers!. Suggesties, vragen of opmerkingen over de gids? Laat het ons weten via de Twitter– of Facebook-pagina van Het Is Koers!.