De prachtige tachtig van Hans Hartemink: Oost-Nederlands Plateau

Deze prachtige tachtig bracht ons in het oosten van Nederland. Een deel van Nederland waarvan ik het beeld had dat het plat was, met heggetjes en rechte weggetjes. Maar niets is minder waar. Hans Hartemink nam ons samen met zijn neef Harold Brusse (een bekende van de vorige editie, prachtige tachtigen werken aanstekelijk) op sleeptouw door dit mooie stukje Gelderland. Deze streek wordt de Achterhoek genoemd; de streek waar superboeren tegenstanders de stuipen op het lijf jagen en de Zwarte Cross meer dan 200.000 bezoekers weet te trekken.

De prachtige tachtig van Hans Hartemink

Zet Hans op zijn Giant Anyroad (gravelbike) in De Achterhoek en hij begint te vertellen over het landschap, de geschiedenis en de geologie. Hij weet er ongelooflijk veel vanaf, het was een genot om naar zijn verhalen te luisteren. Helaas, jullie zullen het met mijn versie over deze omgeving moeten doen.

De route start midden in Bredevoort, aan ’t Zand. Een plein met ruim voldoende gratis parkeergelegenheid en een aantal uitspanningen om de dag te starten met een verse kop koffie. Bredevoort is een oud vestingstadje en bekend als de Nationale Boekenstad. Hoe klein het plaatsje ook is, het heeft maar liefst 18 boekenwinkels en meerdere antiquariaten. Wij kwamen natuurlijk om te fietsen, dus hebben wij al dit moois links laten liggen. Maar we komen zeker een keer terug om rond te snuffelen in de geur van oude boeken.

We verlaten Bredevoort aan de westkant en rijden via de Tolhuisweg naar de Kloosterdijk richting buurtschap ‘t Klooster. Een plaatsnaambordjessprint kun je hier wel vergeten, want een bordje staat er niet. ‘t Klooster dankt zijn naam aan het, hoe verrassend, klooster dat daar heeft gestaan. Het was een 15^e-eeuws klooster, ‘van Nazareth’ of ‘Schaer’, behorende bij de Moderne Devotie. Het klooster is verdwenen. Daarvoor in de plaats genieten we van een prachtig coulisselandschap met diep ingesneden beekjes en spannende weggetjes.

We rijden door het buurtschap Corle, het kleinste buurtschap in de gemeente Winterswijk met zo’n 265 inwoners. Tijdens de rit blijkt al gauw dat onze navigator zijn best heeft gedaan zo min mogelijk lange rechte stukken in de route op te nemen. Erg leuk! Het land glooit hier en daar lichtjes en de wegen lijken deze natuurlijke glooiing te volgen. De Achterhoek ligt deels op het Oost-Nederlands plateau, ontstaan door rivierafzettingen en stuwwallen die gevormd zijn in de voorlaatste ijstijd. Daardoor is het landschap dus niet zo plat als een dubbeltje.

We fietsen verder richting het zuiden, langs vakantiepark De Twee Bruggen, om Miste heen. Aan vakantie-accommodaties, B&B’s en campings overigens geen gebrek in deze omgeving. Van geweldig groot, tot bijzonder kleinschalig zoals minicamping ‘Damkotshuisje’ en voor ieder wat wils: bij de boer op het erf of met een terrein vol springkussens voor het kroost. Let overigens op dat je alle mensen onderweg netjes begroet met moi! En dan niet de Franse moi, maar moi als afkorting van goedemorgen. Voor zover dat logisch klinkt, want je wordt op alle tijden van de dag zo begroet.

Ten zuiden van Miste tikt de route bijna de Duitse grens aan. Maar je paspoort kun je thuislaten hoor, de route blijft in Nederland. Onderweg naar Woold rijd je langs De Dikke Steen. Deze kei is in 1915 geplaatst ter herinnering aan de verharding van de verbindingswegen Woold-Miste-Duitse grens. Het schijnt een bijzonder ding te zijn. Hij is met zijn 12.010 kilo in ieder geval aan de zware kant. Vlak voor Woold, kruist de route de Oude Bocholtsebaan. Tot 1936 was dit de spoorlijn van Winterswijk naar Bocholt. Bijna het complete tracé is nog terug te vinden in het landschap en het baanvak vormt nu een zandweg. Leuk om eens met de mountainbike te verkennen, met de racefiets is het om voor de hand liggende redenen niet aan te raden. In de Achterhoek zijn overigens meer oude spoorlijnen te vinden die inmiddels dienst doen als sneltreinvaartfietspad. Er staan zelfs heuse waarschuwingsbordjes bij de “spoorwegovergangen”. KIJK UIT er kan nog een fietser komen.

De weg vervolgt langs Kotten, over de Bekeringweg richting Ratum en vervolgens naar Henxel. Zoals je kunt zien, helemaal om Winterwijk heen. Er is van oudsher veel houtindustrie in deze omgeving, zo nu en dan wordt de geur van verschillende veehouderijen afgewisseld met de geur van vers gekapt hout. Als je goed oplet, zie je aan de Waliënseweg aan de linkerkant in de tuin van een boerderij nog een muurrestant van een havezate staan.

We fietsen onder Huppel door, naar Meddo langs het Korenburgerveen. Dit unieke natuurgebied is een met de fiets onbegaanbaar terrein, het is een kwetsbaar en nat hoogveengebied. Een plek waarvan ik vroeger zou hebben gedacht dat het vol zou liggen met veenlijken. En misschien is dat ook wel zo, wie weet. Grote gedeeltes van het gebied zijn alleen middels een excursie en te voet te bezoeken.

Een stukje verderop rijd je de Vragender Bult op, Vragender in. Hoe dat uitgesproken moet worden, dat vragen we ons nog af. Door de glooiing in het landschap waan je je in Zuid-Limburg, het is hier prachtig. Je hebt inmiddels 50 kilometer afgelegd, dus tijd voor Rivella en een tosti. Restaurant Beneman heeft een prachtig groot en uitnodigend terras. Je moet van goeden huize komen wil je hier zonder versnapering langsrijden. De Beneman-uitsmijter schijnt ook een topper te zijn, evenals het boerenbrood met tonijnsalade.

In Vragender draait de route in zuidelijke richting. Lichtenvoorde laten we dus rechts liggen. Dwars door het mooie coulisselandschap, langs houtwallen en prachtige herenboerderijen kronkelt de rit onder Groot Deunk door, langs Barlo, Dale en Heurne om de zuidkant van Aalten heen. Bij Heurne fiets je zelfs een klein stukje op de grens met Duitsland. Een huis aan de rechterzijde van de weg verraadt door de kabels dat er wel wat heel vrij geïnterpreteerd handelsverkeer plaatsvindt. Even een fotootje met een been in Duitsland en een been in Nederland en dan weer richting Bredevoort.

Maar voordat je Bredevoort inrijdt, moet je net nadat de Eskesweg naar rechts afgebogen is, zéker even aan de rechterzijde van de weg het talud op. Koeien! Kalfjes! En je kunt ze knuffelen ook. Boer Wikkerink heeft de dames gastvrij uitgestald en je kunt er zelfs nog een blikje frisdrank scoren. Na een paar minuutjes doortrappen, kun je dat ook op een van de mooie terrassen aan ’t Zand. Met name Eetgalerie de Heerlyckheid is een aanrader om deze prachtige rit af te sluiten met een lekker glas koud vocht.

Hans heeft de smaak te pakken en het voornemen opgevat een Vlijtige Vijftig uit te tekenen voor een rit over harde zandpaden, brede gravelwegen en rammelende kasseienstroken. In het najaar laden we onze MTB’s op de wagen om dat deel van de Achterhoek te ontdekken. Wordt vervolgd.

Wil je ook genieten van dit moois? Hier is de gpx van deze prachtige tachtig.