koningmvWie op de Mont Ventoux een Touretappe wint, wordt een legende. En over legendes verschijnen jaren later nog artikelen, boeken, films.

De verhalenbron over de Ventoux lijkt maar niet op te drogen, zeker niet nu de 100e Tour de berg in haar route opnam. Het bracht documentairemaker Fons Feyaerts op het idee om de geschiedenis van winnaars in te duiken en er een bijzondere film over te maken. De film, de Koning van de Mont Ventoux, gaat deze week in première.

Met tegelijk ingestarte wedstrijdbeelden lijkt het op het eerste gezicht een leuk idee: een fictieve wedstrijd tussen de generaties. Vijf finales vanuit Bédoin naar het weerstation op de top, door het snikhete bos en over de kale steenvlakte. Wie is als eerste boven en verdient de titel ‘Koning van de Ventoux’?

Het doet wat wonderlijk aan, deze strijdende archiefbeelden. Want dat is wat de film biedt, even kaal als de berg zelf; een aaneenschakeling van historische opnames afgewisseld met uitspraken door drie van de vijf hoofdpersonen, gezeten voor een scherm waarop hun beklimmingen worden vertoond.

Dat wijlen Marco Pantani niet voor de studiocamera’s verscheen spreekt uiteraard voor zich, maar dat het de Vlaamse producenten niet lukte om Eddy Merckx te strikken om zijn verhaal te vertellen, is zonde. Nu moet de kijker het doen met de weinig sprankelende persoonlijkheden van Jean-François Bernard en Juanma Gárate, en de immer verongelijkte Richard Virenque.

Virenque, inmiddels een soort Johnny Halliday-achtige rockster compleet met leren jack en dito ego, mag kort en plichtmatig alle ‘ik-deed-als-alle-anderen’ clichés spuien. Onbedoeld hilarisch is zijn commentaar wanneer op het projectscherm achter hem opeens een ontketende Pantani voorbij Virenque rijdt in diens rit naar de zege. ‘Ik was die editie niet echt bezig met het winnen van de etappe’.

Terug naar de opzet van de film: kan de vergelijking tussen de generaties worden gemaakt? En kan bij de analyse van alle verschillende omstandigheden het gebruik van verboden middelen volledig worden genegeerd?

Het antwoord is nee. Wie anno 2013 de verschillen in onderlinge snelheden verklaart uit materiaalgebruik en (lichaams)gewicht gaat voorbij aan de grootste innovatie die het wielrennen ooit meemaakte.

Maar al nemen we de vergelijking wat luchtiger op, ook dan komt de suggestie van de onderlinge strijd nooit echt goed tot leven. In de Franstalige versie tovert de commentaarstem zoveel tussentijden en onderlinge verschillen uit zijn mouw dat het de kijker doet duizelen. Het valt voor de Vlaamse en Nederlandse bioscoopbezoekers te hopen dat het duo Wuyts en Ducrot daar iets meer rust bij neemt. Zij spreken momenteel het commentaar in voordat de film ook hier in premiere gaat.

Het gebrek aan opmerkelijke anekdotes, nieuwe inzichten of scherpe duiding maakt de film tot een brave en soms ronduit saaie vertoning. Het wordt zo een film voor de echte Tourfanaten. Een lichte maaltijd, bij voorkeur op te dienen op de dag rond de Touretappe naar de Ventoux. De liefhebber zal smullen bij de afwisselende beelden van de monsterklim waarop zo serieus wordt geduelleerd. Jeff Bernard neemt het op tegen zijn horloge, met een zweetband om het hoofd en in de lapjestrui van het combiklassement. Pantani en Armstrong vliegen op superbrandstof door het beeld, en rasklimmer Gárate redt de Rabo-meubelen nog eens door aanklamper Tony Martin te verslaan. Wie de beelden terugziet gaat toch sterk twijfelen aan het hardnekkige gerucht dat de zege voor veel geld gekocht werd bij de Duitser.

Alleen Eddy Merckx vecht geen duel uit. De kannibaal rijdt z’n beklimming onverzettelijk, onaantastbaar en zonder uitdager. Zoveel overmacht dat hij als enige de tijd kan nemen om zijn Faema-petje af te nemen voor Tom Simpson. Het meest beklijvende beeld uit een film die door het constante gegoochel met fictieve tijdsverschillen verder nergens echte rustmomenten kent.

En dat is zonde, want de achtergrondmuziek van Henk Hofstede (Nits) zou zich prima lenen als soundtrack onder een aantal fraaie sfeerbeelden.

De film sluit daarmee naadloos aan op de beklimming van de Ventoux: die gunt de fietser onderweg ook nergens een rustmoment.

De koning van de Mont Ventoux, Fons Feyaerts, 2013
72 minuten

Op zaterdag 13 juli is er in Filmtheater ’t Hoogt (Utrecht) een speciale vertoning + debat met diverse gasten.

14 juli Pathé Amersfoort
12, 13 en 15 juli De Lieve Vrouw (Amersfoort)
15 juli Pathé de Munt (Amsterdam)
8 juli, vanaf 11 juli dagelijks Eye (Amsterdam)
15 juli Pathé Rembrandt (Arnhem)
8, 14, en 15 juli Chassé (Breda)
14 juli Filmtheater Bussum
8, 14, en 15 juli Verkadefabriek (Den Bosch)
15 juli Pathé Buitenhof (Den Haag)
15 juli Pathé Groningen
15 juli Filmschuur (Haarlem)
8 en 11 juli Lumiere (Maastricht)
8 en 15 juli LantarenVenster (Rotterdam)
15 juli Pathé Scheveningen
15 juli Pathé Tilburg
13 juli ’t Hoogt (Utrecht)
8 juli Cinecity ihkv Film by the Sea (Vlissingen)

Martijn Sargentini