Vergeten wielrenner: Gwiazdowski, Gregorz

Gregorz Gwiazdowski

Gregorz Gwiazdowski (3 november 1974)

Lubana. In deze plaats zag Gregorz Gwiazdowski op 3 november 1974 het levenslicht. Tenminste, als we zijn paspoort mogen geloven. Google Maps, Bosatlas en het Poolse kadaster ontkennen het bestaan van dit oord. Dat begint al goed. Geboren worden op een plek die niet meer lijkt te bestaan.

Het verhaal van de kleine Gregorz is als het verhaal van al die andere jonge sporters, daar achter De Muur. Hard, keihard trainen om de povere levensstijl van de Poolse middelmaat te kunnen overstijgen. Gregorz had toewijding en talent. Hij mocht koersen in het buitenland en viel op. Na enkele jaren in het amateurcircuit kon hij in 1998 tekenen bij de nieuwbakken formatie Cofidis. Een heus avontuur.

De dan 23-jarige renner werd vroeg volwassen. In de Tour de Dopage, gewonnen door Marco Pantani, voegden middelmatige ploegmaats als Christophe Rinero en Roland Maier zich probleemloos bij de top-10.  Het jaar erop werd het team nog schimmiger. Frank Vandenbroucke kwam met zijn gevolg de formatie versterken. De Belg schitterende in Luik-Bastenaken-Luik en degradeerde de tegenstand. VDB werd de nieuwe patron van het klassiekerpeloton.

Het seizoen 1999 kabbelde gemoedelijk voort. En net als in andere jaren, haakte er na de Tour een aantal renners af voor de najaarsklassiekers. En dus belde Cofidis-manager Alain Bondue de jonge Gregorz. Het Kampioenschap van Zürich, daar moest hij invallen. De wereldvreemde Pool moest snel handelen. In allerijl vergat hij een visum te halen. En dus wilden de douanebeambten op de luchthaven van Parijs-Orly hem niet laten vertrekken.

De taal onmachtig kon Gregorz het bevoegd gezag aldaar niet overtuigen dat hij toch écht profcoureur bij Cofidis was. Frank Vandenbroucke nam toen, zoals het een echt kopman betaamt, zijn verantwoordelijkheid. En na twintig minuten ijverig telefoneren mocht Gwiazdowski toch vertrekken.  Met dank aan VDB.

22 augustus, 1999. De dag van het Kampioenschap van Zürich. Het is heet, gillend heet. En wanneer Gregorz bij de start om zich heen kijkt, parelen de zweetdruppels nog harder van zijn voorhoofd. Alex Zülle, Frank Vandenbroucke, Andreas Kloden, Richard Virenque, Abraham Olano, Johan Museeuw, Erik Dekker, Davide Rebellin, Michael Boogerd, Paolo Bettini en Andrei Tschmil komen het startvel tekenen. Dat belooft!

De klassieker begint traditioneel. Een rustig peddelend peloton laat een vluchtgroepje rijden. De namen? Jorg Jaksche, Arturas Kasputis, Laurent Brochard en… Gregorz Gwiazdowski! De kleppers spelen met de vluchtgroep. Af en toe lopen ze wat in. En wanneer ze het wensen, laten ze de koplopers weer verder wegrijden. In de finale valt een ijzersterke groep de vluchters op de nek. Onder hen wereldbekerleider Andrei Tchmill, Paolo Bettini, Michael Boogerd en Davide Rebellin.

Cofidis-kopman Vandenbroucke mist de slag en moegestreden weet Gwiazdowski zich opeens omgeven door de beste wielrenners ter wereld. De ploegleiding van Cofidis gunt hem geen tijd om er van te genieten. Ze praten op de Pool in. Ze sommeren hem om de aanval te zoeken. Plichtsgetrouw doet hij een poging. Die mislukt. Uiteraard. In de volgwagen zijn ze niet content. Gáááán!

Met zijn laatste krachten stampt Gwiazdowksi nog één keer op de pedalen. Hij neemt een meter. Twee meter. Zestig meter. Honderd meter… De heren toppers weten zich geen raad met de situatie. Ze kijken elkaar het wit uit de ogen en weigeren samen te werken. Zelden rijdt iemand zichzelf zo kapot als Gregorz die dag.

Het wonder komt uit. Gwiazdowski wint. Direct na de finish zwalkt hij over de finish en verliest even het bewustzijn. Tijdens de persconferentie en de dopingcontrole gaat hij bijna weer van zijn stokje. Lijkbleek en met de ogen vol angst vraagt hij verzorger Freddy Viaene: ‘Frank is niet kwaad, toch? Het was niet mijn bedoeling om te winnen. Het moest van de ploegleiding…’

De media zijn na afloop kritisch. Is het een toevalstreffer, mede mogelijk gemaakt door de weifelende toppers? Of was de jonge Pool echt een toptalent?  Het antwoord is nooit geweten. In de roerige jaren die volgden kwam Gwiazdowski in elk geval nooit meer aan de oppervlakte. Al op 26-jarige leeftijd bergt hij zijn fiets op. Van de brave Gregorz is nooit meer wat vernomen. Net als zijn geboorteplaats én het Kampioenschap van Zürich zelf,  is ook hij in de vergetelheid geraakt.