Op maandag 23 mei 2011 is de Giro d’Italia nog in volle gang, maar achter de schermen is de voorbereiding van de Tour de France al begonnen.
In Pradollano, bergdorp in Andalusië, aan de voet van de Sierra Nevada, tillen Xavier Tondo en zijn teammaat Benat Intxausti hun fietsen naar buiten. Het is rustig op straat, de stoepen van Pradollano zijn uitgestorven.
Een skistation in het verre voorjaar, iets somberder dan dat bestaat er niet. Pradollano staat bekend als het dorpje van de zon en de sneeuw, Sol y Nieve. De zon schijnt niet die dag, van de sneeuw is door de hoge temperaturen weinig anders over dan een paar zielige hoopjes beroete ijsklompen aan weerszijden van de weg.
De ochtend van de 23e mei zal de laatste in het leven van Xavier zijn.
De loopbaan van Xavier Tondo komt moeizaam op gang. Zijn resultaten bij de Spaanse en Portugese ploegen waarvoor hij uitkomt zijn redelijk, maar nooit indrukwekkend. Eén zege boekt hij in die eerste jaren, een etappe in de ronde om het meer van Qinghai.
Het Qinghai Lake ligt in China, uit het zicht van de speurende ogen van Europese ploegleiders en managers.
Hij komt terecht in Portugal, het drijfzand onder de wielerlanden. Wie in Portugal koerst, is gedoemd om langzaam van de radar te verdwijnen. Je kunt op iedere klim demarreren, de tegenstand vernederen en veertig zeges per jaar behalen; als het in Portugal gebeurt, gebeurt het niet echt.
Er volgen zeges. Mooie zeges, die doen vermoeden dat er meer in Xavier Tondo zit dan de wereld tot nu toe heeft durven vermoeden. Een eindklassement hier, een proloog daar, een bergrit zus en een ontsnapping zo. Allemaal op het Iberisch schiereiland, dat wel.
Zelfs met winst in het eindklassement van de Ronde van Portugal van 2007 kan Tondo geen enkele grote ploeg verleiden. De Portugese afkortingenfederatie LA-MSS vist hem nog maar weer een jaartje op.
In dat jaar wint hij de Subida al Naranco, een zware eendagswedstrijd die eindigt op de Alto del Naranco, een grotemensencol. Eindelijk, eindelijk, eindelijk valt Xavier Tondo op buiten Portugal.
De fietsen staan buiten voor het appartement dat Xaviers en Benats ploeg Movistar voor hen heeft gehuurd. Zij malen niet om de treurnis van een wintersportplaats zonder sneeuw, ze zijn aan het werk.
Er is een garage bij het appartement. Xavier zal de renners en hun fietsen naar een dorpje verderop rijden. Daar zal er geklommen worden, voor kilometers aan een stuk. Niet te hard vandaag, Parijs is nog ver.
De Subida al Naranco levert Xavier Tondo een écht contract op, bij een echte ploeg. Andalucia – Cajasur is nog altijd niet het Real Madrid van de fiets, maar het biedt Tondo in elk geval de kans om mee te spelen in de eredivisie van het wielrennen.
Méér dan gemotiveerd begint hij aan het jaar 2009. Hij is dan al dertig. Sporters worden vroeg oud, maar Xavier Tondo begint nog maar pas. In iedere wedstrijd waar hij start rijdt hij bij de eersten: Ruta del Sol, Murcia, Catalunya, Burgos, Castilla y Leon. Er zit nog geen Tour tussen, maar de naam Tondo zoemt rond in het peloton.
Een jaar later wordt hij gecontracteerd door het grote Cervélo Team. Carlos Sastre zélf heeft hem voorgedragen. En de groei zet zich door: winst in een etappe in Parijs-Nice, een wedstrijd die in half Europa op televisie wordt uitgezonden. Tondo, klinkt het in de huiskamers. Tondotondotondo. Naam om te onthouden.
In het najaar volgt zijn tweede Vuelta. Hij rijdt er in dienst van Sastre, maar wordt er zelf zesde. Zijn scherp gesneden neus dringt zich in de bergritten steeds vaker op de voorgrond.
Dit is wat je noemt een doorbraak. Xavier Tondo is dan 32 jaar.
Xavier heeft de auto de oprit van de garagebox opgereden.
De fietsen zijn ingeladen.
Intxausti zit naast hem op de bijrijdersstoel.
Ze zijn klaar om te gaan.
Dan verlaat Xavier nog een keer de auto en opent de garagedeur.
Intxausti blijft zitten.
Zijn doorbraak levert Tondo op waar hij altijd van gedroomd heeft: een contract bij Movistar, de grootste Spaanse wielerploeg van het moment. Op zijn 32ste begint hij aan een nieuw avontuur dat hem bij de besten in de Tour de France moet brengen. De opbouw is langzaam en gestaag: zesde in Baskenland, vijfde in Catalonië.
Zijn bekendheid levert hem nog iets op: aandacht. In de winter van 2010 ontvangt hij een e-mail. Hoe ‘ze’ aan zijn e-mailadres zijn gekomen, weet Tondo niet. De afzender kent hij niet.
De boodschap laat aan duidelijkheid niets te wensen over: Tondo, een succesvol wielrenner, heeft vast spul nodig. ‘Ze’ kunnen hem alles leveren wat hij maar wenst. Vriendenprijsje.
Tondo leest het bericht vijf keer over, drukt op copy en brengt de brief dan naar de politie.
Wat Xavier gaat doen, is niet duidelijk. Wat er daarna precies gebeurt ook niet.
Intxausti blijft zitten. Hij kan niets doen.
Dan, in de schaduw van de gebeurtenissen in de Giro, wint Xavier Tondo de Ronde van Castilla y Leon. Hij verslaat er de Spaanse furie Igor Antón en de Hollandse hoop Mollema. Breed lachend staat hij op het podium; de voorbereiding voor de Tour verloopt op rolletjes.
Nu eerst een hoogtestage.
De garagedeur klapt terug. De renner kan geen kant op.
Intxausti kan niets meer doen.
Auteur van (of meegewerkt aan):
- Voorpublicatie ‘Fietsen om niet aan te komen’ van Frank Heinen - 30/04/2021
- Vergeten wielrenner: José Beyaert - 20/04/2021
- Vergeten wielrenner: Rebecca Twigg - 01/04/2021