Tom Leezer en de dag dat een knecht bijna wereldkampioen werd

Tom Leezer begon zijn profcarrière in 2008 bij Rabobank, nadat hij enkele jaren voor de opleidingsploeg had gereden. In zijn eerste seizoen reed hij samen met renners als Óscar Freire, Robert Gesink en Denis Menchov. Leezer zou de ploeg, die in de loop der jaren meerdere naamsveranderingen onderging, zijn hele carrière trouw blijven.

In zijn loopbaan behaalde Leezer één profzege: een etappe in de Tour de Langkawi. Een vijfde plaats in Kuurne-Brussel-Kuurne in 2008 geldt als zijn hoogste klassering in een bekende eendagswedstrijd. Daarnaast stond de Nederlander acht keer aan de start van een grote ronde, waaronder vier keer in de Tour de France. Slechts één keer mocht hij zijn land vertegenwoordigen op een wereldkampioenschap, in 2016. Vooraf werd niet verwacht dat Tom Leezer een rol van betekenis zou spelen op dat WK, maar niets bleek minder waar.

Het WK wielrennen van 2016 werd verreden in Qatar, op een vlak parcours. In de aanloop gingen wielerkenners dan ook uit van een massasprint. Ook de Nederlandse ploeg was volledig afgestemd op dat scenario. Dylan Groenewegen was de uitgesproken kopman, met Danny van Poppel als tweede man. Zij werden ondersteund door onder anderen Tom Dumoulin, Niki Terpstra en Tom Leezer.

Zoals bij de meeste WK’s begon de koers met een vroege ontsnapping. Al snel vormde zich een kopgroep van zeven renners, zonder grote namen. De wedstrijd barstte pas echt los toen het peloton op zo’n 180 kilometer van de finish in waaiers werd getrokken. De Belgen en de Britten namen hierin het voortouw. Hun kopmannen Tom Boonen en Mark Cavendish bevonden zich in de voorste waaier, samen met sterke klassiekerrenners als Alexander Kristoff, Greg Van Avermaet en Peter Sagan. Namens Nederland sloten Niki Terpstra en Tom Leezer aan.

De Duitse ploeg had de slag gemist. Kopmannen Marcel Kittel, John Degenkolb en André Greipel zaten in de achterste groep en probeerden wanhopig terug te keren. Na vier van de zeven lokale ronden gaven zij de achtervolging op. De achterstand op de voorste groep was inmiddels opgelopen tot drie minuten.

Het was duidelijk dat de winnaar uit de kopgroep zou komen. De groep bestond uit meerdere sterke renners die allemaal aanspraak konden maken op de wereldtitel. In de finale keken de renners elkaar aan: zou iemand nog proberen weg te springen, of werd alles beslist in een sprint?

Vlak voordat de groep zich opmaakte voor de sprint, gebeurde er iets onverwachts. Tom Leezer plaatste een aanval en reed in zijn eentje weg. De Nederlander sloeg een gaatje en zette de favorietengroep al snel op achterstand. Niemand had gerekend op een aanval van Leezer en de favorieten begonnen naar elkaar te kijken. Ondertussen bleef hij vol doortrekken en vergrootte hij zijn voorsprong.

In de achtervolgende groep namen de Belgen het initiatief, maar met nog een kilometer te gaan was het maar de vraag of Leezer nog teruggehaald kon worden. De Belgen hadden eerder in de koers al veel werk verricht door het peloton in waaiers te trekken en wilden nu hun sprinter naar de overwinning loodsen. Tegelijkertijd zaten er in de groep meer renners die op de titel aasden. Peter Sagan, Mark Cavendish en Alexander Kristoff: allemaal renners die konden vertrouwen op hun sprint. Maar zouden zij hier de wereldtitel verliezen aan een relatief onbekende Nederlandse knecht?

Helaas voor Leezer bleek het antwoord nee. Hij werd in de slotfase ingerekend door de achtervolgende groep, waarna de sprint onmiddellijk werd ingezet. Peter Sagan won de koers, voor Mark Cavendish en Tom Boonen, en mocht voor het tweede jaar op rij de regenboogtrui aantrekken. Leezer finishte uiteindelijk als zeventiende.

Na dertien jaar als beroepsrenner beëindigde Tom Leezer in 2020 zijn wielercarrière. In die periode maakte hij verschillende tijdperken binnen de ploeg mee, van de laatste successen van Denis Menchov en Óscar Freire tot de wederopbouw onder de naam Lotto-Jumbo, met renners als Primož Roglič en Dylan Groenewegen.

Hoewel hij nauwelijks prijzen en podiumplaatsen verzamelde, wist Leezer die ene dag in Doha de harten van de Nederlandse wielerfans te veroveren. In de sport draait het soms meer om een uniek moment dan om het resultaat. Met zijn aanval op het WK heeft Tom Leezer een blijvende plek veroverd in het nationale wielergeheugen, een prestatie om trots op te zijn.