Het circus achter de koers: de jury

Mirjam Wolder

9 jaar geleden

Ik ben verliefd. Verliefd op de koers. De liefde is nog pril. Het begon met een ritje op een racefiets. Ik moest revalideren na een skiongeluk met als gevolg een gebroken tibiaplateau. Hoe heeft Contador die berg nog kunnen beklimmen met een gebroken tibia vorig jaar? Ik snap er helemaal niets van. Want dat doet pijn. Maar daar gaat dit stuk niet over.

De eerste keer op een racefiets, een jaar of tien geleden. Het leek me vreselijk. Vroeger moest ik altijd door weer en wind naar school fietsen. Op een opoefiets. Van De Meern naar Utrecht – elke dag. Dus fietsen als revalidatie? En dan ook nog op zo’n fiets met martelzadel? Nee. Maar ik werd verliefd. Stapelverliefd.

Ik ging dus fietsen. Over het platte land en uiteindelijk zelfs de bergen in. Van die hele dikke vette cols. Ik ging me verdiepen in het fietsen, koersen kijken, boeken lezen, social media, Hetiskoers! volgen, het hele plaatje. Mijn omgeving kijkt nog steeds met ietwat vreemde blik naar me. Dat zíj zich ooit zo in een sport zou gaan verliezen…

Zonder jury geen koers, dus toen ik gevraagd werd een dag in de keuken van de koers te kijken was er geen twijfel. Tijdens de Omloop der Kempen mocht ik plaatsnemen in de jurywagen voor de wedstrijd van de Dames Elite (a.k.a “Grote Prijs Groenen Groep”).

Het circus achter de koers: een greep uit de belevenissen

De dag begon met de ploegleidersvergadering. Een zaal vol belangrijke mannen en veel minder net zo belangrijke vrouwen. Ploegleiders, KNWU-juryleden, ambulancepersoneel, politie, koersdirecteur en uiteraard de dokter. En ik. Van tevoren had ik de technische gids van de koers per mail ontvangen. Daar staat alles in wat belangrijk is. Natuurlijk het parcours, maar ook de locatie van de permanence, waar de rensters kunnen douchen, wie (deel)verantwoordelijk is voor alles wat er bij een koers komt kijken. En dat is nogal wat. Ook het jureren is geen kinderspel, het aantal mensen dat vanuit de KNWU bij een koers betrokken is, is aanzienlijk: wedstrijdleider, assistent-wedstrijdleider, vier wedstrijdcommissarissen, aankomstrechter, commissaris bezemwagen, microfonist, motorordonnans, motorrijders, videofinish/tijdwaarnemer, jurycoördinator en in dit geval ook nog een stagiair.

Gezamenlijk wordt onder leiding van de debuterende vrouwelijke Voorzitter Wedstrijdleider de technische gids in hoofdlijnen doorgenomen. Denk hierbij aan bureaucratische elementen zoals discipline (“wielrennen!”), categorie, prijzenschema, aantal deelnemers enzoverder. Dan volgt het technische fiche met het parcours en het wedstrijdreglement. Daar draait het om aan de achterkant van de koers. Aan de voorkant telt alleen de winnaar. Het is een dynamisch geheel waarin de ploegleiders geen mogelijkheid onbenut laten de voorzitter uit te testen en eventueel een voordeeltje te behalen voor hun ploeg. De dame in kwestie doet het uitstekend en blijft overeind in dit door testosteron gevoede geweld.

Dan de loting voor de volgorde van de ploegleiderswagens in de karavaan. Geweldig! Een zootje ongeregeld: gemor, gedoe, herloting (een van de uitprobeersels van de heren ploegleiders) en dan berusting. Ik vraag me af hoe dit bij de belangrijke koersen gaat. Achteraan wil je niet zitten, want hoe korter op het peloton hoe sneller je de rensters van dienst kan zijn. En als ze nú al zo ver gaan om een plaatje op te schuiven…

Nadat de stof was opgetrokken en iedere ploegleider eindelijk zijn volgnummer had geaccepteerd ging het snel. Nog even de frequentie van de tourradio en weg was was iedereen. Op naar de start!

Startschot, toeters, bellen en geschreeuw. De koers begint met een stukje neutraal. Bumperklevende dames achter de wagen. Na wat ‘gevaarlijke’ obstakels geeft de voorzitter, staand uit het dakraam, middels een fluitsignaal de wedstrijd vrij. Vol gas maken we ruimte voor de eerste demmarages. Bij een bushalte laten we het peloton passeren en sluiten direct aan. Het is koers!

In de jurywagen blijkt hoeveel ballen er hoog gehouden moeten worden in een wedstrijd. Communicatie onderling en naar de ploegleiders toe moet snel en helder zijn. Alle ondersteunende diensten moeten op de hoogte blijven van het koersverloop. Ogen in het achterhoofd. En in de broekzak, want zoals het renners betaamt is er opeens van alles geoorloofd wanneer de jury niet kijkt. En dan te bedenken dat ze dit allemaal voor hun plezier doen, uit passie.

De snelheid gaat direct de hoogte in. Binnen no-time lossen de eerste dames. De wedstrijd verdraagt vandaag geen pelotonvulling. Al die heisa om te starten en er nu al af liggen, het moet een desillusie zijn als je door de bezemwagen gepasseerd wordt. Als dat gebeurt is het einde oefening. Na de eerste fase wordt het wat rustiger. Ik zit in de jurywagen en we rijden rondjes achter de dames aan. Toch een beetje jammer dat ik geen uitzicht heb op mooie koersende mannenbillen. In de auto twee bakkies, een rode en een zwarte. De rode is afgestemd op het jurykanaal, de zwarte op die van de ploegleiders. Niet alles wat de jury bespreekt is voor de ploegleiders van belang, hoewel ze vaak genoeg meeluisteren. Iedereen luistert naar iedereen. De communicatie, zelfs op het onderlinge jurykanaal, is derhalve bijzonder formeel. Het is geen onderonsje, het is bloedserieus.

Tijdens de rit wordt er gecommuniceerd over wie er in de kopgroep zit, hoeveel afstand er is tussen de verschillende groepen, wie er lek is gereden, gevallen is en wat de gevolgen daarvan zijn enzovoorts. Allemaal belangrijke details die iedereen moet weten. De info komt van de verschillende juryleden bij jurywagen één binnen en van daaruit wordt alles dan weer doorgegeven aan de ploegleiders. Nu is dit een wedstrijd zonder oortjes, ik probeer me het gekakel voor te stellen van een wedstrijd mét oortjes. Uiteraard wordt er goed op naleving van de regels gelet. Gebeurt dit niet, dan wordt diegene vriendelijk doch dringend verzocht zich na afloop te melden bij de jury. Regels worden zonder boe of bah gehandhaafd, regels zijn regels is het devies. Was dat altijd maar zo binnen het gemondialiseerde wielrennen.

Na acht rondes is het opeens voorbij terwijl er eigenlijk negen rondes op het programma stonden. De mannen zijn na de dames gestart en rijden zo hard dat ze te kort op de dameskoers komen te rijden. Jammer maar helaas, het was niet de meest spannende of spectaculaire koers en op deze manier wordt ook de angel er nog eens uitgehaald. Ik heb genoten van de dag in en achter de koers. Ontzettend leuk dit mee te mogen maken, dat smaakt naar meer. En dat kan, want de KWNU is altijd op zoek naar juryleden en een beetje verjonging kan de club wel gebruiken. Interesse en wil je zelfs eens een dag mee met de jury? Dat kan!

Met dank aan de KNWU.