Foto © Landeshauptstadt Düsseldorf/David Young
Tour Legacy – Dusseldorf zet zichzelf op de fietskaart
De Tour de France is een geldmachine waar toerismebestemmingen maar wat graag onderdeel van willen zijn. Elk jaar horen we weer een nieuwe buitenlandse bestemming die graag een graantje meepikt van het mediacircus van organisator A.S.O. Vele bestemmingen, vele verhalen. Voor de Tour de France van dit jaar lichten we er een aantal uit. We pakken het voorbeeld van Düsseldorf mee, omdat dit in veel opzichten een interessante Tourbestemming was. We gaan terug naar 2017 en doen dat samen met oud-prof Sven Teutenberg en expert uit de Dusseldorfse Fietsscene Carsten Wien

Grand Depart Dusseldorf
Het is 1 juli 2017 als de Tour de France in gang wordt geschoten in de Duitse startplaats Düsseldorf. Het is helaas niet de zonnige zaterdag die iedereen had gehoopt. Het plenst en de proloog valt in het water. Wat heet: een van de favorieten, Alejandro Valverde crasht en is klaar. Wat een lekker begin. Gelukkig schijnt de volgende dag de zon als de tweede etappe van start gaat richting Luik.
Hieronder nog de flitsende promo video van de Tour in 2017
Twaalf jaar terug
Dat een tourstart binnenhalen geen simpel werkje is, dat mag duidelijk zijn. Niet alleen heb je te maken met allerlei eisen van de A.S.O., je hebt te maken met de politiek in de organiserende stad, de bevolking die je mee moet krijgen en uiteraard de financiele kant van de zaak. Een Grand Départ is immers big business geworden en dat wordt elk jaar weer duidelijk.
Dit gold ook voor Düsseldorf. Een lang proces ging er vooraf aan het verkrijgen van het Grand Depart, dat werd in 2015 toegewezen. Aan het woord is Sven Teutenberg, Düsseldorfer van geboorte en toentertijd in het organisatie committee. Hij vertelt: ‘Het had inderdaad al in 2010 moeten zijn. We hadden alles gereed. De route, de politieke steun, alles en iedereen was gecommitteerd.’ Maar in 2010 ging Rotterdam ermee vandoor. De achterliggende reden is enigzins gevoelig. Teutenberg: ‘zowel de onderburgemeester als diens assistent overleden onverwacht’. Daarmee viel letterlijk de steun weg.
Achterf een zegen
Düsseldorf heeft achteraf wellicht geluk gehad. in 2010 zond zender ARD tijdelijk geen live verslag uit, maar enkel samenvattingen. De stemming rondom fietsen was toen anders, ook in Düsseldorf. ‘Geen rollende apotheek in de stad’, quote Teutenberg de toenmalige mening.
In 2017 waren de meningen gedraaid. De ARD zond weer live uit en dus was er grote media impact. Het dopingspook leek nu ook aangepakt. Soms heb je dus een geluk bij een ongeluk nodig. Want juist die media aandacht trok de beleidsbepalers in eerste aanlag over de streep. Düsseldorf als merk in meer dan 190 landen live op televisie. Toch was de toekenning in 2015 geen één-tweetje. De Duitse oud-prof hierover: ‘het hing echt op één stem in de gemeenteraad, voor de financiering van het project. Tijdens de stemming hadden we Prudhomme aan de lijn en uiteindelijk lukte het met één stem verschil. Toen kon ik m gelijk vertellen ‘Alles Gut”!
Nog meer obstakels
Dat daarmee nog niet alle gedoe weg was, bleek snel. Want de straten moesten voor een dag afgelosten worden. In autostad Düsseldorf stuitte dat op veel weerstand. Net als de aanleg van een VIP-dorp, waardoor het gras een aantal dagen geen zonlicht zou zien. Grote schande. Gelukkig was de nieuwe wethouder een sportfan en kwam alles goed, maar het toont wel de dingen waar een stad mee te dealen heeft.
Het grotere plaatje en de invloed van een event als de Tour wordt niet bij iedereen positief ontvangen. Daarover zegt Carsten Wien ook: ‘de mensen vonden het te duur, het was teveel gedoe en er waren geen neveneffecten, zo werd het geframed’.
Wien runt in Düsseldorf een hippe fietsenzaak, Schicke Mütze, waar je niet alleen je fiets kunt kopen of repareren, maar ook een kop koffie kunt halen en je mee kunt doen aan events. Hij begon ooit met organisatie van ‘retro-ritten’ in de regio, met af en toe een gravelstrook erin. Toen nog ‘not done’, nu normaal goed geworden.
Carsten Wien was er ook bij tijdens de aanloop naar de Tour en spreekt hier nog steeds positief: ‘Er was een jaar lang een fietsfeest. Er was een tourtocht een jaar van tevoren, er was Cyclingworld Düsseldorf, Race am Rhein, Rundum die Kö. Het was geweldig, ook vanwege de weinige auto’s die er tijdens de Tour waren’.
Dusseldorf fietsstad?
Het gaat bij dergelijke Tourstarts altijd om de ‘Legacy’. Wat blijft er achter na een tourstart? Daar is onderzoek naar gedaan. Consultancy bureau Deloitte heeft zich erop gestort. Het platte toerisme effect werd berekend op 61,3 mln euro, tegen een investering van 6 mln voor het verkrijgen van de rechten. Daarnaast werd er een media impact gemeten van meer dan 340 mln euro. Al met al geen slechte cijfers. De return on investment voor zo’n event is waanzinnig, al is het alleen maar in merkwaarde en naamsbekendheid. Er waren naar schatting 500.000 toeschouwers bij het tourcircus. Een prachtig aantal, ondanks het slechte weer.
Maar hoe ziet die legacy er dan uit volgens Sven en Carsten? Gezamenlijk geven ze aan: ‘er was zoveel aandacht voor het fietsen, zoveel enthousiasme, óók onder de tegenstanders’. Op de vleugels van deze tourstart werd ook de ‘Deutschland Tour’ nieuw leven in geblazen. Sven zegt daarover: ‘we hebben die weer helemaal overgenomen van de A.S.O. en het is nu echt een groot evenement. Ook de sponsoren kwamen weer terug in het fietsen’.
Het succes van Cyclingworld Dusseldorf, op dit moment een van de leidende events in de Europese fietsindustrie onderstreept het eigenlijke succes. Maar toch kreeg de organisatie niet iedereen in Düsseldorf zo enthousiast. Rapport of klinkende cijfers ten spijt, er bleef een negatief smaakje aan hangen. Onterecht dus.
Autolobby
Dat de kracht van de Duitse autolobby ook in Düsseldorf zichtbaar werd, mag geen wonder heten. De anecdote gaat dat het een ‘losing issue’ is in verkiezingen. Allemaal vanwege een fietspad van 150m, dat zoveel tegenstand opriep dat een politicus er campagne tegen voerde. Hij won, het fietspad verdween en sindsdien is fietsen in Dusseldorf een uitdaging. Desondanks wordt Düsseldorf veelal als fietsvoorbeeld ingezet. De Rijnoever is een groot breed fiets-, wandel- en recreatiegebied. Het addertje ligt hier letterlijk onder het gras, want de auto kreeg ruim baan onder de grond.
De Königsallee is de grote winkelstraat. Het zou een heerlijke boulevard kunnen zijn waar je kunt flaneren, maar ruimte voor grote SUV’s en sportauto’s domineert het beeld.
Ville a Velo
Toch wil Düsseldorf niet bij de pakken neerzitten. Zowel Carsten als Sven zijn positief gestemd. Ze zien dat er meer en meer acceptatie komt voor de fiets. Wien ziet dat terug in zijn winkel, waar tijdens Cyclingworld Dusseldorf ook allerlei events plaats vinden. Tijdens de beurs zetten ze zelf ook groots in en betrekken merken uit hun portfolio bij de activatie.
Ook Teutenberg ziet het zo. Hij heeft zelf een fietsenzaak aan de overkant van de Rijn, maar hij ziet ook meer mogelijkheden. Als het aan hem ligt, gaat Düsseldorf opnieuw voor een Grand Départ.