Van Merckx tot Van der Poel: zo zwaar is het om op te groeien met een wielervader als voorbeeld

1. Eddy en Axel Merckx – altijd maar weer de zoon van

Eddy Merckx hoeft nauwelijks introductie: 525 overwinningen, vijf Tours, vijf Giro overwinningen, wereldtitels. Een palmares dat niet alleen uniek is, maar ook verstikkend kan werken voor wie de naam ‘Merckx’ draagt. Zoon Axel koos desondanks voor het profbestaan, reed een degelijke carrière met onder meer een bronzen olympische medaille in Athene (2004) en etappewinst in de Giro, maar moest altijd opboksen tegen het ‘zoon van’-syndroom. Axel hing zijn fiets aan de wilgen en doet nu vooral zijn eigen ding in Noord-Amerika, met het opleidingsteam Hagens Berman Jayco.

2. Adrie, Mathieu en David van der Poel – Van Opa op kleinkind, maar niet allemaal

Adrie was zelf al een klasse renner, met een monument (Ronde van Vlaanderen 1986), etappezeges in de Tour, en wereldtitels in het veld. Maar zoon Mathieu is uitgegroeid tot een fenomeen dat zijn vader doet verbleken: wereldkampioen op de weg, vijfvoudig wereldkampioen veldrijden, winnaar van zowel de Ronde als Parijs-Roubaix. Wat deze combinatie bijzonder maakt, is dat Adrie zijn zoon nooit heeft gepusht. Zijn terughoudende begeleiding en relativeringsvermogen lijken juist de sleutel tot Mathieu’s mentale kracht. Een unicum: een zoon die zijn vader voorbijstreeft, zonder dat het wringt. Maar bij elk succes is er ook weer een schaduwkant: oudere broer David delft het onderspit. Beiden zijn renner, maar Mathieu heeft het meeste talent meegekregen en David mag dan de achternaam hebben, de resultaten waren er helaas voor hem niet naar.

Vaders en zonen, of opa’s en kleinzonen. Het mooiste moment was toch wel Mathieu met opa Raymond Poulidor. TV om nog jaren naar te kijken.

3. Johny, Fränk en Andy Schleck – family business

Johny Schleck reed in de jaren zestig en zeventig voor onder andere Peugeot en Bic, en nam zeven keer deel aan de Tour de France. Zijn zonen Fränk en Andy werden in de jaren 2000 nationale helden in Luxemburg. Fränk won onder meer de Amstel Gold Race en reed jarenlang in de top van de Tour. Andy, de meer getalenteerde van de twee, werd in 2010 officieel uitgeroepen tot Tourwinnaar en was jarenlang de grote uitdager van Alberto Contador. De Schlecks zijn hét voorbeeld van een wielerfamilie waarin de zonen daadwerkelijk op wereldniveau hebben gepresteerd. Hun succes kwam mede door de ervaring en de rustige begeleiding van vader Johny, die als geen ander wist hoe de koers werkt.

4. Laurent en Valentin Madouas – van helper tot hoop?

Laurent Madouas reed in de jaren negentig een degelijke carrière met ereplaatsen in onder meer Luik-Bastenaken-Luik en de Dauphiné. Zoon Valentin tilt de familienaam inmiddels naar een ander niveau. Hij werd Frans kampioen in 2023, was een sleutelfiguur in de klassiekers en reed top-10 in de Tour. In tegenstelling tot veel vader-zoonduo’s lijkt hier sprake van een opwaartse lijn: de zoon die het fundament van zijn vader benut, en daar iets moderns, eigenzinnigs van maakt. De naam Madouas maakt sinds kort weer indruk in het internationale peloton, maar de échte ‘signature win’, daar wachten we nog op.

5. Stephen en Nicolas Roche – last van je vader

Stephen Roche won in 1987 de Tour, de Giro én het WK — een zeldzame trilogie die alleen Merckx en hij op hun naam hebben staan. Zoon Nicolas koos voor dezelfde route, werd prof bij onder meer AG2R, Sky en Tinkoff en won etappes in de Vuelta, maar kon het nooit waarmaken op het hoogste podium. Hij was een solide coureur, trouw aan zijn team, maar niet die renner die met bravoure koersen kon openbreken. Een goede renner, maar niet zo goed als zijn vader. Zijn carrière werd niet overschaduwd door teleurstelling, maar door een gevoel van onbereikbaarheid: hoe evenaar je een vader die in één jaar alles won?

Inmiddels rijdt Roche nog verdienstelijk in het gravelcircuit. Los van alle gekte van ‘de zoon van’, door het stof en de modder. En dat is wel zo prettig.

6. Rick en Erik Zabel zijn een mooie uitzondering

Als je op de verjaardag van jouw vader jouw eerste profoverwinning boekt, berg je dan maar. Iedereen zal gelijk het palmares van paps erbij pakken en gaan vergelijken. Zie Rick Zabel. Op 7 juli 2015 pakte hij zijn overwinning, op de 45e verjaardag van z’n vader. Rick reeg de overwinningen niet aaneen. Zijn teller bleef op twee overwinningen staan, met de Tour de Yorkshire als meest aansprekende overwinning. Rick koos zijn eigen pad. Tegenwoordig is hij meer influencer dan fietser en maakt hij prachtige beelden o.a. op Mallorca. Hij doet ook meerdere challenges en maakt op die manier zijn eigen naam, los van zijn vader.

De achternaam als anker én ankerketting

De dunne lijn tussen inspiratie en de druk van een beroemde achternaam. Het zal je maar gebeuren. De fiets staat al van jongs af aan centraal. Je kunt je altijd afvragen hoe onbevooroordeeld het is als vaders zeggen: ‘ik heb hem nooit gepusht’. Kinderen kijken op naar hun ouders en als je vader (of moeder) jarenlang elke dag op de fiets klimt, hoef je dan nog te pushen? Of doen kinderen automatisch wat hun vader (en broer of zus) doet?

Als je ‘Merckx’, ‘Roche’ of ‘Schleck’ heet, ben je nooit zomaar een wielrenner. De naam opent deuren, maar legt ook een vergrootglas op elke koers, elke uitslag, elk interview. Het blijft een moeilijke combinatie. Want wie weet nog van de zoon van Miguel Indurain? Als jouw vader zo succesvol is geweest, lukt het dan ooit om dat te overtreffen? In zijn geval bleef het bij een aantal nationale koersen. Want als jouw vader ‘Big Mig’ is, dan kun je alleen maar achterblijven…