Piotr Ugrumov (21 januari 1961)
Het gebeurt niet vaak dat het leven van iemand van 28 nog moet beginnen. Mensen van 28 hebben vaak tien jaar tevergeefs gestudeerd, of twee romans geschreven, of hun eigen restaurant opgezet. Mensen van 28 wonen samen, of zijn net vrijgezel na het stranden van hun derde lange relatie. Mensen van 28 hebben zich net gevestigd aan de andere kant van de planeet, of bij hun ouders om de hoek.
Het leven van mensen van 28 valt langzaam in een plooi.
Piotr Ugrumov was 28 toen hij eindelijk professioneel wielrenner werd in het westen. Natuurlijk fietste hij al langer – sterker nog, hij won op zijn 23e reeds de Babygiro. Maar wat voor talloze jonge renners de opmaak had betekend tot een al dan niet glansrijke loopbaan, was voor Piotr het begin van een jarenlange stilte. Piotr bleef Sovjet-staatsamateur.
Maar de droom om geld betaald te krijgen voor fietsen, geld verdienen met hetgeen hij het allerliefste deed, die droom bleef ongeschonden. Zijn vader was zijn voorbeeld. Een voorbeeld van hoe het niet moest, want timmerman in Riga hoefde Piotr niet te worden.
Toen de fundamenten onder de Sovjetunie begonnen te verzakken, trok Piotr over de grens. Naar Italië, het beloofde land, het Mekka voor Oostblokrenners. Alfa-Lum hengelde hem binnen. Een talent van 28.
Wie op zijn 28e zijn entree maakt in het profpeloton, kan geen tijd verliezen met langzaam ontbolsteren en zijn plek vinden. Er moet gescoord worden, gepresteerd en geoogst. Ugrumov oogst in die eerste jaren in het Westen vooral hoon. Hij, het grote talent, ex-winnaar van de BabyGiro, bakt er in de koersen die er écht toe doen verrekte weinig van. Hij haalt het podium van de Vredeskoers, de Tour de France van het Oostblok, maar in de echte Tour eindigt hij eerloos in de middenmoot.
Pas in 1991, dertiger al, breekt hij voorzichtig de ban. Hij wint de Ronde van Asturië, en toont voor het eerst zijn klimtalent aan de westzijde van het IJzeren Gordijn. Toch zal het nog twee jaar duren voor Piotr Ugrumov werkelijk doorbreekt.
32 is hij als hij in dienst komt van de ploeg Mecair-Ballan. Bij die ploeg leert hij Moreno Argentin kennen. De Italiaan ziet meer in de zwijgzame Let en introduceert hem bij Michele Ferrari, die veel ‘potentie’ ziet in het product van de Sovjet-wielerschool van Alexander Kuznetsov.
Ferrari gaat met Piotr aan de slag en enkele maanden later al wint hij een etappe in de Giro. Hij wordt er derde in het eindklassement, onder meer na een rechtstreeks duel met de onoverwinnelijke Miguel Indurain in de slotklim naar Oropa. Ugrumov worstelt zich tot in het wiel van de zwijgzame leider en blijft daar met hangen en wurgen kilometers lang in hangen. Het is een fascinerend schouwspel: de onverstoorbare Spanjaard en de ploeterende Rus, de Beauty en daarachter het beest, een beest dat langzaam groen wordt.
Zijn naam is gevestigd, maar in de Tour mag Mecair dat jaar nog niet starten. Hij zou er zonder enige twijfel Indurains belangrijkste concurrent zijn geweest.
In 1994 stapt het bedrijf Gewiss in de boedel van Mecair. Met Gewiss komt ook Ferrari bij de ploeg binnen, die de ‘preparatie’ grondig en zonder scrupules begint te hervormen. De hematocrietwaarden bereiken pieken die menselijkerwijs nauwelijks mogelijk zijn, het bloed van de Gewiss-renners vloeit dik als oude honing door de aderen.
Het wordt het jaar van de anomalie, van de afschuwelijke vertoning in de Waalse Pijl (waarin Argentin, Furlan en Berzin de rest van het peloton declasseren en de Muur van Huy ophuppelen als anderen een verkeersheuvel), het jaar waarin de medische wetenschap de sport definitief inpalmt.
In de schaduw van Berzin, Argentin en Riis rijgt ook Ugrumov het ene na het andere ongelooflijke (herhaal: ongelooflijk) resultaat aaneen. De bijna bejaarde Let fladdert die zomer vlinderachtig langs de Tourcols omhoog. Nou ja, fladderen… aan zijn nogal onesthetische stijl kunnen Ferrari en zijn preparaten niets verhelpen. Het blijft een onaangenaam zicht, Ugrumov te zien klimmen. Maar hard gaat het wel.
Zijn hematocriet is in het afgelopen halfjaar gestegen van een armzalige 32% tot een levensbedreigende 60%. Het van zuurstof zware bloed levert Ugrumov twee etappezeges op in de loodzware laatste Tourweek. In de rit naar Val Torrens rijdt hij iedereen uit zijn wiel, op de ergerlijk plakkende Colombiaan Rodriguez na. Aan de streep heeft Colombiaan lak aan de wetten van sportiviteit en passeert Ugrumov, die kilometers lang al het werk in zijn eentje heeft opgeknapt. Een dag later duldt hij niemand meer in zijn wiel. Aan de streep in Cluses is het verschil met Indurain en Virenque maar liefst tweeënhalve minuut.
De toverdrankjes van druïde Ferrari razen door zijn lijf, hij, de oude Asterix uit Riga, heeft zojuist een peloton Romeinen omver gereden.
Wéér een dag later: de klimtijdrit naar Morzine-Avoriaz. Piotrs krachtenarsenaal blijkt nog niet uitgeput; hij wint liefst 3:16 op de onverslaanbaar geachte Indurain.
Het levert hem een tweede plek op het podium in Parijs op. De wereld kijkt vol verbazing naar de verkreukelde Rus op dat één na hoogste treetje. Waar haalt hij het vandaan?
Nou ja, uit de schijnbaar onuitputtelijke apotheek van Dottore Ferrari dus, die hem ook in de jaren erna blijft prepareren, al is de verschroeiende scherpte van die Tour van 1994 voorgoed verdwenen.
Ugrumov wordt in de jaren erna nog derde en vierde in de Giro, waarna in de tweede helft van de jaren negentig het definitieve verval inzet. 38 is hij – en dus pas tien jaar prof – als het mooi geweest is. In zijn laatste Giro stapt hij al na een week af, kort nadat hij een onaangekondigde dopingtest heeft ondergaan.
Jaren later, als de herinnering aan Piotr Ugrumov nog slechts symbolisch is, symbolisch voor de wonderlijke krachten van EPO, duikt zijn naam nog één keer op. Piotr en Anna wonen stil in Rimini, de gedrochtelijke badplaats aan de Adriatische kust. Anna werkt er als docente.
Dan hoort Piotr dat zijn oude concurrent Marco Pantani zijn intrek heeft genomen in Hotel Le Rose, net aan de overkant van de straat. Piotr neemt zich voor zijn strijdmakker te gaan bezoeken, tot hij hoort hoe Marco eraan toe is. Depressies, drugsmisbruik, nauwelijks tot communiceren in staat; Ugrumov besluit thuis te blijven. Als het beter gaat, zal hij nog wel eens aanwippen.
Het
komt er niet meer van.
Auteur van (of meegewerkt aan):
- Voorpublicatie ‘Fietsen om niet aan te komen’ van Frank Heinen - 30/04/2021
- Vergeten wielrenner: José Beyaert - 20/04/2021
- Vergeten wielrenner: Rebecca Twigg - 01/04/2021
Heerlijk aan de vergetelheid ontrukt. Bedankt Frank. In 1994 won ik op mijn werk de Tourpoule met mijn team genaamd Oegroemov Go! Ik kwam de einduitslag van die poule laatst weer eens tegen in een oude doos. En ik dacht weer terug aan die geweldige klimtijdrit.
PO ” oogst in die eerste jaren in het Westen vooral hoon ”
Waar haal je dit vandaan ?
I