Foto Eric Houdas
Verjaardagskalender 4 juni: Zenon Jaskula (1962)
Zo trots als een aap met – vooruit, we houden het netjes – zeven staarten staat Marino Basso te glunderen, als hij de ploeg waarvan hij zich in 1994 teammanager mag noemen aan de pers presenteert. De oud-renner, die iets meer dan twee decennia voordien zelf wereldkampioen was, heeft enkele maanden eerder een flinke slag geslagen op de transfermarkt. Zoals een sportvisser op een regenachtige zondagochtend onverwacht een forse snoekbaars van enkele kilo’s uit het water hengelt, had Basso amper een maand na het einde van de Tour van 1993 de absolute revelatie van die ronde aan zijn ploeg verbonden.
Ondanks dat de handtekeningen al snel onder een fraai contract konden worden gezet, was Basso er aanvankelijk niet helemaal gerust op. Wat als zijn bescheiden Italiaanse Jolly Componibili-ploeg onverwacht zou worden overboden door een van de grote teams uit het profpeloton? Zou zijn nieuwe aanwinst zich dan nog wel aan de gemaakte afspraken willen houden en niet proberen om alsnog onder de overeenkomst uit te geraken? Het had de Italiaan een aantal nachten zonder al te veel slaap opgeleverd, maar nu zijn beoogde kopman zich, in het felgekleurde geel-roze shirt van zijn nieuwe werkgever, aan de journalisten en fotografen presenteert is Basso eindelijk gerust gesteld. Het belooft een mooi jaar te worden.
De ex-wereldkampioen glundert. Was Jolly Componibili voorheen een kleinere ploeg, die vooral binnen de Italiaanse landsgrenzen haar kilometers afwerkte, met de zo vurig gewenste versterking zullen deuren open gaan die voorheen gesloten bleven. De nieuwe aanwinst is immers de nummer drie van de meest recente Tour en zal de ploeg een uitnodiging voor veel grote koersen bezorgen. Of toch niet? Want als enkele maanden na de perspresentatie de Tour van 1994 in Lille van start gaat, is er een opvallende afwezige. Zenon Jaskula, een jaar eerder nog derde, is niet van de partij. Zijn Jolly Componibili-ploeg evenmin. De Tourdirectie heeft, tot grote schrik en woede van teammanager Basso, geen wildcard toegekend.
In de schaduw van Miguel Induráin en Tony Rominger is Jaskula de grote verrassing van de Tour van 1993. In dienst van de GB-MG-ploeg, waar Patrick Lefevere de scepter zwaait, kan de Pool drie weken lang met de allerbesten mee. Sterker, in de voorlaatste bergetappe, een Pyreneeënrit naar Pla d’Adet, troeft Jaskula alle topklimmers en dito klassementsrenners doodleuk af en komt als eerste over de finish. Helemaal uit de lucht komen zijn prestaties nu ook weer niet vallen – Jaskula beëindigde de Giro al twee keer in de top 10 en had kort voor de Tour van 1993 in de Ronde van Zwitserland met een tijdritzege aangetoond in vorm te zijn – maar wie vooraf had ingezet op een podiumplek voor de Pool zal zijn zakken flink hebben kunnen vullen.
Daags na de Tour staan de ploegen in de rij om de nieuwe revelatie vast te mogen leggen. Het Banesto van Induráin wil Jaskula graag inlijven om twee vliegen in één klap te kunnen slaan. De Pool zou niet alleen een goede meesterknecht voor de Spanjaard zijn, als hij in dienst van de meervoudig Tourwinnaar rijdt is die meteen een mogelijke concurrent armer. Ook Jan Raas dingt naar de gunsten van de renner, zoals tienerjongens strijden om het mooiste meisje van de klas. Uiteindelijk is het Marino Basso die namens Jolly Componibili aan het langste eind trekt.
Jaskula kan er de uitgesproken kopman worden in zowel de Giro en de Tour. In die laatste ronde is de ploeg nog nooit gestart. Het voorheen kleinschalige team ontving nimmer een wildcard van de Tourdirectie. Met Jaskula in de gelederen, vergezeld door ex-etappewinnaar Dmitri Konysjev en sprinter Endrio Leoni, kunnen ze in Frankrijk nu niet meer om Jolly Componibili heen. Tenminste, dat verwachten de Italianen. Er is zelfs even kort sprake van dat ook Steven Rooks zich bij de ploeg zal aansluiten, maar die transfer ketst uiteindelijk af. De Nederlander rijdt in 1994 voor TVM en mag wel naar Frankrijk afreizen. In tegenstelling tot Jaskula en Jolly Componibili.
Waar Marino Basso er aan het begin van het seizoen nog zo zeker van was dat zijn nieuwe aanwinst de deur naar een wildcard voor de Tour wagenwijd zou open zetten, is de Franse koersdirectie een heel andere mening toegedaan. Ondanks dat Jean-Marie Leblanc besluit om niet vijf, maar zelfs zes wildcards uit te delen, gaan die geen van alle naar de Jolly-ploeg. ‘Er is niets dat een startplek rechtvaardigt’, is de summiere toelichting van de Tourdirecteur. Jaskula kan het aanvankelijk niet geloven. De Pool, over wie het opmerkelijke verhaal gaat dat hij in zijn tijd bij GB-MG eens met zijn opvallende voortanden een stukje uit een champagneglas beet om het vervolgens met zijn kaken tot gruis te vermalen, is ontroostbaar als tot hem doordringt dat hij zijn verbluffende Touroptreden van een jaar eerder geen vervolg kan geven. Het is de domper op een toch al rampzalig seizoen.
In zowel de Waalse Pijl als de Giro is Jaskula hard ten val gekomen, hetgeen een geldig excuus is voor het uitblijven van aansprekende uitslagen in het voorjaar. Aangezien de andere renners van Jolly Componibili dat niet weten te compenseren, staat de ploeg dermate laag op de wereldranglijst dat het argument van Jean-Marie Leblanc ook wel weer te begrijpen valt. De kleurrijke, op kauwgomballen lijkende, shirts van Jolly Componibili zullen nooit in de Tour te zien zijn. Aan het einde van het dramatisch verlopen seizoen zet de keukenfabrikant de sponsoring van de wielerploeg stop. Sportkledingmerk Aki neemt het stokje over en mag in 1995 wel naar Frankrijk afreizen. Met Jaskula. Al rijdt die geen deuk in een pakje boter. De Pool wordt slechts 46ste en komt ook in andere koersen nauwelijks nog in de buurt van succes. Tot heimelijke opluchting van zijn ploegarts. Als er geen champagne wordt gedronken kan Jaskula in elk geval geen hap uit een glas nemen. Laat staan er op kauwen.