Verjaardagskalender 18 juni: José Enrique Gutiérrez (1974)

Zou het woord ‘schandaalploeg’ een eigen plekje in het woordenboek hebben, dan staat er als voorbeeld hoogstwaarschijnlijk Rock Racing bij. Door EPO en allerlei andere verboden substanties, die het peloton in de loop der jaren hebben weten te verleiden, valt een hoop ploegen te bedenken die niet bepaald onomstreden zijn. Rock Racing spant echter met ruime voorsprong de kroon. Het Amerikaanse team probeert in de laatste jaren van de zeroes een plekje in het ProTour-circus te bemachtigen. Wat in korte tijd zou moeten uitgroeien tot een heus dreamteam, eindigt al snel in gruzelementen. Alsof een uiterst breekbare vaas wordt omgestoten en in duizenden kleine stukjes aardewerk uiteen valt.

Door: Vincent de Lijser
18 jun '25

Rock Racing is het geesteskind, of misschien is ‘speeltje’ wel een betere benaming, van de Amerikaanse multimiljonair Michael Ball. Hij heeft zijn vermogen verdiend met jeansmerk Rock & Republic. Als het aan Ball ligt zal het herkenbare logo, dat prominent op zijn spijkerbroeken te vinden is – een doodshoofd ofwel ‘Skully Shield’ – ook een voorname plaats gaan innemen in het peloton. Vanzelfsprekend staat het op de door hemzelf ontworpen koerstenues. De ambitie is dat die veel in beeld verschijnen op momenten dat de grootste koersen in een beslissende plooi worden gelegd.

Ball maakt echter niet de meest logische, laat staan verstandige, keuzes als het gaat om wie hij aan zijn ploeg bindt. Rock Racing begint zich meer en meer te ontpoppen tot een toevluchtsoord voor renners met een omstreden verleden. De kopmannen die Ball aan de wereld presenteert, Óscar Sevilla, Francisco Mancebo, Tyler Hamilton, Santiago Botero en José Enrique Gutiérrez, openen geen deuren naar het mondiale hoofdpodium. Integendeel. Ze gooien die door hun geschiedenis juist hardhandig in het slot.

Nog voordat het echt hommeles wordt binnen de Rock Racing-ploeg is in het voorjaar van 2008 het eerste relletje al een feit. Ball heeft naast diverse omstreden renners ook Mario Cipollini vastgelegd. De flamboyante Italiaan is in de ogen van de zakenman de ideale ambassadeur van Rock Racing en daarmee van zijn jeansmerk. Het is de bedoeling dat ‘mooie Mario’ gaandeweg het seizoen in de ploegleidersauto plaatsneemt, maar eerst als renner zijn team aan startgelegenheid in grote koersen, zoals Milaan-Sanremo, helpt.

Zodra Cipollini ontdekt dat veel van zijn ploeggenoten voormalige dopingzondaars zijn, bergt hij zijn fiets echter net zo snel weer op als dat hij hem, drie jaar na zijn officiële afscheid van het peloton, tevoorschijn had gehaald. Hij wil niet langer met Rock Racing geassocieerd worden. Ook omdat Ball zijn niet onomstreden kopmannen telkens de hand boven het hoofd blijft houden, ondanks dat ze stuk voor stuk al eens op non-actief zijn gezet en soms zelfs een schorsing hebben uitgezeten. Sevilla, Mancebo, Hamilton, Botero en Gutiérrez behoren tot de meest prominente namen die betrokken zijn bij Operación Puerto. Liefst tweehonderd sporters, onder wie 47 renners, zouden zaken doen met de Spaanse dopingdokter Eufemiano Fuentes.

Terwijl de Guardia Civil op 23 mei 2006 bij een inval in Madrid honderden bloedzakjes vindt en allerlei transfusiematerialen, zit José Enrique Gutiérrez midden in de Giro. De Spanjaard is in voorgaande jaren een paar keer fraai uit zijn slof geschoten door etappes te winnen in de Dauphiné Libéré en de Vuelta, maar in de Italiaanse ronde ontpopt hij zich plotseling vanuit het niets tot klassementsrenner. Na de eerste Giro-week staat Gutiérrez tweede achter Ivan Basso en blijft daar de rest van de ronde staan.

Ondanks dat de Italiaanse roze truidrager steeds verder uitloopt en met bijna tien minuten voorsprong de Giro op zijn naam zal schrijven, kan Gutiérrez in de zwaarste bergritten renners als Damiano Cunego, Paolo Savoldelli en Gilberto Simoni, allemaal voormalig Girowinnaars, met gemak volgen en vaak zelfs achter zich houden. Het is koffie die op dat moment al niet helemaal zuiver smaakt. Op 2 juni, de Giro is net vijf dagen voorbij, barst de bom. Ook Gutiérrez duikt op in Operación Puerto en wordt door zijn Phonak-ploeg per direct ontslagen. Ploeggenoot Botero kan om precies dezelfde reden eveneens zijn biezen pakken. Gutiérrez’ Giro-resultaat van nog geen week oud blijft echter gewoon staan. De Spanjaard wordt nooit betrapt op dopinggebruik.

Na een roemloos seizoen in dienst van Team LPR en een gedwongen sabbatical in 2008, omdat hij geen ploeg kan vinden, duikt Gutiérrez een jaar later op bij Rock Racing. Net als Mancebo. Sevilla en Hamilton rijden er dan al een jaar, terwijl Botero de ploeg juist net weer verlaat om terug te keren naar Colombia. Of het gezelschap nog niet genoeg wenkbrauwen doet fronsen haalt Michael Ball doodleuk Rudy Pevenage als ploegleider binnen. De Belg speelde als coach, mentor en vertrouwenspersoon van Jan Ullrich jarenlang een sleutelrol in diens carrière en die was ook al bepaald niet op boterhammen met pindakaas gefundeerd.

Een jaar later overspeelt de zakenman zijn hand. Alsof hij nog niet genoeg omstreden figuren aan boord heeft, wil Ball uitgerekend Floyd Landis aan Rock Racing verbinden. Dat is voor de UCI de druppel. De Amerikaan, wiens Touroverwinning in 2006 door dopinggebruik werd afgenomen, is na een schorsing terug in koers, maar geldt nagenoeg overal als persona non grata. De wielerbond besluit Rock Racing geen licentie te geven voor het nieuwe seizoen. Het is voor Gutiérrez het signaal om per direct een punt achter zijn carrière te zetten. Voor even, tenminste.

Een half jaar later maakt de Spanjaard een kortstondige comeback. Uitgerekend oud-ploeggenoot Botero vraagt Gutiérrez deel uit te maken van het Colombiaanse Gobernación de Antioquia. Die ploeg wil met Sergio Henao de ronde van haar thuisland proberen te winnen en ploegleider Botero kan nog wel een renner gebruiken die, zoals hij het zelf formuleert, ‘ervaring heeft met zowel hoogte- als dieptepunten’. Dan heb je aan José Enrique Gutiérrez inderdaad een heel goede.