Toen de vandaag (16 september) jarige Aleksandr Vinokoerov ook in de rechtbank won
Een golf van geroezemoes trekt door een van de zalen van het gerechtsgebouw in Luik. Meerdere personen slaken een duidelijk hoorbare zucht van opluchting. Middels een korte handdruk of een zachte klap op de schouder worden vluchtig felicitaties uitgewisseld. Geluiden van verontwaardiging zijn er echter ook. Enkele personen druipen teleurgesteld af en pogen, om de pers te ontwijken, de rechtbank via de achterdeur te verlaten. Ondertussen staan Guillaume Reynders en Jean-Louis Lodomez, de advocaten van het tweetal dat weliswaar niet lijfelijk bij de uitspraak aanwezig is, maar als winnende partij kan worden aangemerkt, de in groten getale toegestroomde journalisten te woord. Ze zijn zichtbaar tevreden met het vonnis dat de rechtbank zo-even heeft geveld.
Eindelijk. De uitspraak was meermaals uitgesteld, tot grote frustratie van de gedaagden. Nu er alsnog duidelijkheid is, is ten langen leste bevestigd wat het tweetal al jaren heeft bepleit. Er was helemaal geen sprake van omkoping, matchfixing of hoe het Belgisch Openbaar Ministerie de afloop van Luik-Bastenaken-Luik in 2010 ook precies wil noemen. De rechter was even kort als duidelijk en had met de woorden ‘gebrek aan bewijs’ en ‘volledige vrijspraak’ negen en een half jaar na die bewuste koers een einde gemaakt aan een slepende zaak. De beide Aleksandrs, Kolobnev en Vinkokoerov, die de hoofdrol spelen in zowel de finale van de 96ste editie van de Waalse klassieker als de daaruit voortgevloeide rechtsgang, viel niets te verwijten. Tenminste, niets dat afdoende kon worden bewezen om een forse geldboete en zelfs een gevangenisstraf, zoals de Luikse procureur-generaal had geëist, te rechtvaardigen.
Een schrijver van juridische thrillers, op zoek naar een waargebeurde rechtszaak om inspiratie voor een volgende roman of filmscenario uit te destilleren, kan uitgebreid putten uit de nasleep van die beruchte editie van Luik-Bastenaken-Luik in 2010. Die is aanzienlijk spannender dan de slotfase van de Ardense klassieker zelf. Van een sprint-à-deux tussen twee koplopers is in de straten van aankomstplaats Ans in het geheel geen sprake. Een vijftiental kilometer eerder zijn Aleksandr Vinokoerov en Aleksandr Kolobnev weggereden uit de groep der favorieten. Ondanks dat Philippe Gilbert, Alejandro Valverde en Cadel Evans verwoede pogingen doen het tweetal te achterhalen, slagen ze daar niet in. Hun achterstand op de beide Aleksandrs, die eendrachtig samenwerken, loopt alleen maar op.
Het geeft het duo in principe voldoende tijd om in de slotfase een uitgebreid potje poker te spelen en te pogen elkaar de koppositie op te dringen, maar zo ver komt het niet. Als Vinokoerov zich in de verraderlijk oplopende slotkilometer een kort moment uit het zadel hijst, iets meer druk op zijn pedalen uitoefent en zo zijn tempo verhoogt, moet Kolobnev onmiddellijk passen en een gaatje laten. Niks pokeren. Alsof de Rus een slechte hand kaarten in zijn bezit heeft, geeft hij zich zonder bluffen gewonnen. Het stelt zijn Kazachse opponent in de gelegenheid diens comeback in het peloton, na een dopingschorsing van twee jaar, in Ans uitgebreid te vieren. In de laatste hectometers tovert Vinokoerov een brede en gelukzalige grijns om zijn mond.
De slotfase van Luik-Bastenaken-Luik en het gemak waarmee ‘Vino’ zijn laatst overgebleven rivaal afschudde plaatst onmiddellijk vraagtekens boven het hoofd van menig volger, maar pas in 2012 gaat er een balletje rollen dat de volgende jaren niet tot stilstand komt en waarmee een advocatenserie als Suits of The Good Wife gemakkelijk meerdere spannende seizoenen vol plottwists zou kunnen vullen. De Italiaanse krant Corriere della Sera opent het bal en publiceert een onderschepte mailwisseling tussen Vinokoerov en Kolobnev. Daaruit zou blijken dat laatstgenoemde de overwinning in Luik-Bastenaken-Luik inderdaad aan zijn voornaamgenoot zou hebben geschonken. Met de deal zou een bedrag van liefst anderhalve ton in euro’s zijn gemoeid, dat in de loop van 2010, in twee delen, door Vinokoerov was overgemaakt naar een rekeningnummer van een Zwitserse bank. Eén keer raden wie daar een rekening heeft lopen.
De UCI stelt naar aanleiding van de publicatie een onderzoek in, maar kan niets hard maken en laat het verder begaan. ASO, de organisator van Luik-Bastenaken-Luik, bemoeit zich al helemaal niet met de in een mistwolk van mogelijke matchfixing gehulde affaire. Ondanks dat er geen benadeelde partij is, begint het Luikse Openbaar Ministerie steeds dieper te graven in de zaak en brengt die uiteindelijk voor de rechter.
‘Private corruptie’, luidt de term die de Belgische procureur-generaal gebruikt en daarmee ook de aanklacht tegen de beide renners. De PG stoort zich vooral aan het feit dat de verklaringen die Vinokoerov geeft voor de overgemaakte geldsom niet eensluidend zijn. In eerste instantie spreekt de Kazach over het verstrekken van een lening aan Kolobnev. De Rus zou in geldproblemen hebben gezeten en Vino had als barmhartige Samaritaan met de hand over het hart gestreken. Later zou hij het geld juist aan zijn collega hebben overgemaakt om samen in onroerend goed te investeren. Dat laatste wordt ook door de andere Aleksandr bevestigd. De twee zouden al langer samen allerlei investeringen doen, licht hij toe. Kolobnev laat zijn advocaat bovendien aanvoeren dat zijn Katjoesja-ploeg hem een veel grotere bonus dan die anderhalve ton in het vooruitzicht had gesteld, mocht hij winnen. De koers zomaar verkopen zou zakelijk gezien dus helemaal niet voordelig zijn geweest.
Verder geven de beide advocaten aan dat de door Corriere della Sera geplaatste mailwisseling is vervalst om Vinokoerov in een kwaad daglicht te stellen. Aidar Makhmetov, destijds commercieel manager bij de Astana-ploeg, zou Vino in een kwaad daglicht hebben willen stellen gedurende een onderlinge machtsstrijd wie van beiden de nieuwe algemeen manager van het team zou worden. Wat nu precies waar is en wat niet, en of de beide renners een deal hadden gesloten; het valt volgens de Luikse rechter onvoldoende vast te stellen. Het bewijs voor matchfixing of een verkochte koers is simpelweg niet afdoende en dus luidt het oordeel van de rechter ‘volledige vrijspraak’. ‘Dat is mijn oordeel en daar zult u het mee moeten doen’, om Mr. Frank Visser te citeren.
Opgelucht verlaten de betrokkenen op 5 november 2019, ruim negen en een half jaar na Luik-Bastenaken-Luik, het gerechtsgebouw. De procureur-generaal laat al snel weten af te zien van hoger beroep, waardoor de zaak definitief gesloten is. Of en wat de beide Aleksandrs destijds bekokstoofden voordat ze Ans binnen reden blijft voor altijd tussen hen.