De Tour zege van de vandaag (10 oktober) jarige Bart Brentjens

Het is al anderhalf decennium geleden dat Zoetemelk door de toenmalige Parijse burgemeester Jacques Chirac op de Champs Élysées in het geel werd gehesen als Bart Brentjens, na een kleine twee weken van afzien, beulswerk leveren en alle concurrenten op een meer dan respectabele afstand te hebben gereden, een leiderstrui mag aantrekken. Geen gele, maar een blauwkleurige.

De Limburger wint in 1995 de Tour de France VTT. Vélo Tout-Terrain, is waar die drie letters voor staan. Ofwel, de Ronde van Frankrijk voor mountainbikers. De unieke prestatie is de opmaat naar twee nog grotere overwinningen; het behalen van de wereldtitel enkele weken later en Olympisch goud in Atlanta het jaar nadien.

Voordat de Société du Tour de France een poging waagt om een mountainbikeversie van de ronde uit de grond te stampen, is dat al twee maal eerder geprobeerd. Zonder succes. Beide keren was het initiatief bepaald geen lang leven beschoren. In 1991 won de Fransman Alain Daniel en twee jaar later viel diezelfde eer ten deel aan Patrice Thévenard. Telkens ging het organisatiecomité na die ene editie financieel kopje onder, door het uitblijven van voldoende sponsorgelden en media-aandacht.

Vandaar dat Tourdirecteur Jean-Marie Leblanc in 1995 besluit zich hoogstpersoonlijk met het project te bemoeien. Het resultaat is een meerdaagse MTB-koers, die het midden houdt tussen een wedstrijd en een avontuurlijke trektocht. Geïnspireerd door autorally Parijs-Dakar moeten Brentjens en de andere deelnemers de meeste verplaatsingen tussen de etappes in colonne per fiets afleggen, vinden de overnachtingen plaats in tentenkampen en dienen renners die de volgende dag een fris gewassen tenue aan willen hun koersbroek en -trui zelf in een teiltje sop te wassen.

Een lekke band of ander malheur onderweg moet bovendien zelf verholpen worden, zonder steun van buitenaf. Het valt nog mee dat de renners geen propvolle rugtas mee moeten zeulen, of als vakantiegangers een kar met kampeerspullen achter hun fiets hebben hangen. Om de bagage van A naar B te brengen heeft de organisatie elke ploeg een Fiat Ducato in bruikleen gegeven.

De toch enigszins primitief aandoende Tour de France VTT – ergens heeft het wel wat weg van een schoolkamp – is voor Brentjens een uitgelezen kans zich weer in de kijker te rijden. Een seizoen eerder had de Nederlander de Grundig World Cup weten te winnen, maar in de eerste wereldbekerwedstrijden van 1995 is hij geen schim van de renner die hij voor de jaarwisseling was.

De tegenvallende prestaties nopen Brentjens tot een lastig, maar in zijn optiek noodzakelijk besluit. Hij neemt midden in het seizoen afscheid van zijn vaste trainer Eugène Janssen en laat zich voortaan begeleiden door Gert-Jan Theunisse. De gewezen bergkoning in de ‘echte’ Tour is net gestopt als wegrenner en vindt een nieuwe uitdaging in het begeleiden van zijn zwager.

Zowel de mountainbiker als zijn nieuwe coach heeft een dochter van Piet Libregts, voormalig Frisol-ploegleider en later bondscoach namens de KNWU, aan de haak geslagen. Brentjens is getrouwd met Petra Libregts, Theunisse met haar zus Lieske. Zodoende zijn de twee medio jaren ‘90 dus aangetrouwde familie van elkaar.

De aanpak van zijn nieuwe begeleider werpt onmiddellijk haar vruchten af. Theunisse, die tijdens zijn actieve loopbaan bekend stond als een niet te stoppen trainingsbeest, wakkert niet alleen op conditioneel gebied een vlam aan bij zijn nieuwe pupil. Het tweetal voert ook urenlange gesprekken over druk, stress, presteren en veel meer. Zou Theunisse op dat moment visitekaartjes in zijn achterzak hebben met ‘psycholoog’ erop, dan zou niet eens gelogen, laat staan overdreven, zijn geweest.

In dienst van de American Eagle-ploeg, die in de Tour de France VTT verder bestaat uit Adrie van der Poel, Marc van Orsouw, Gerben de Knegt, Marc Hanisch en Hedda zu Putlitz – er doen twintig ploegen mee van elke vijf mannen en één vrouw; de dames rijden gelijktijdig en precies hetzelfde parcours, maar strijden vanzelfsprekend tegen elkaar en niet tegen de mannen – zet Brentjens in de voorlaatste etappe de ronde naar zijn hand.

Een etmaal eerder heeft hij op de rustdag het parcours per motor verkend en is daardoor zichtbaar in het voordeel op klassementsleider Christophe Dupouey. Die ontbeert de kennis die Brentjens wel heeft en verliest zo kostbare tijd. De Limburger grijpt de blauwe leiderstrui en zal die in de afsluitende tijdrit niet meer uit handen geven. Bart Brentjens wint de eerste Tour de France VTT. Vijftien jaar na Joop Zoetemelk heeft Nederland er in 1995 een nieuwe Tourwinnaar bij.