Jalabert is Jarig: over Armentières 1994: de klap die Jalabert een compleet nieuwe renner maakte
In nog geen jaar tijd ondergaat Laurent Jalabert een transformatie waar de BN’ers in het huidige RTL4-televisieprogramma Make Up Your Mind drie decennia later een puntje aan kunnen zuigen. Tot 3 juli 1994 richt de Fransman zijn pijlen vooral op sprints. Bij voorkeur de massale aankomsten na een wat zwaardere koers, of met een van de snelste en dikste turbodijen verloste groep, maar als er in die dagen één specialisme op het visitekaartje van Jalabert zou moeten staan, was dat ‘sprinter’. De eerste Touretappe van 1994 verandert veel, zo niet alles, in de carrière en het leven van de renner. Iedereen die de beelden van de aankomst in Armentières heeft gezien, krijgt ze met de beste wil van de wereld nooit meer van zijn of haar netvlies. En anders doet naam van de aankomstplaats ongetwijfeld een luide bel rinkelen. Samen met Wilfried Nelissen, Oleksandr Hontsjenkov en Fabiano Fontanelli klapt Jalabert tegen het asfalt. Politieagent, foto, boem. De val kost de Fransman niet alleen zijn verdere Tour, maar ook zijn aangezicht. Jalabert verliest meerdere tanden en breekt zijn oogkas, kaakbeen, neus en sleutelbeen. Het drama maakt een abrupt einde aan alle sprintaspiraties. Aan zijn vrouw Sylvie moet de zwaar gehavende renner – Jalabert is in zijn ziekenhuisbed door zijn verwondingen dusdanig onherkenbaar dat zijn echtgenote aanvankelijk veronderstelt de verkeerde kamer binnen te zijn gelopen, als ze haar man komt opzoeken – plechtig beloven zich nooit en te nimmer meer in een massasprint te mengen. Vader Georges en moeder Arlette durven de televisie niet aan te zetten als hun zoon koerst, of verstoppen zich bij de finish achter een van de ploegbussen wanneer ze een keer naar een wedstrijd van Laurent komen. Die gooit na zijn wonderbaarlijk snelle herstel het roer om.
De wat nors kijkende, verlegen renner was tot die beruchte Touretappe nooit een trainingsbeest, maar in de wintermaanden na zijn val maakt hij meer kilometers dan in al zijn voorgaande profjaren bij elkaar. Jalabert ontpopt zich in nog geen half jaar tijd tot klassiekerrenner, met klinkende zeges in Milaan-Sanremo en de Waalse Pijl in het voorjaar van 1995 als voornaamste successen. Na zijn comeback blijkt hij echter ook klassementen te kunnen rijden. Parijs-Nice, het Critérium International, de Ronde van Catalonië; de Fransman rijgt de eindzeges aan elkaar als malse kipsateetjes aan een spies. In de Tour van 1995 maakt hij indruk met een vierde plek in de algemene rangschikking en met het winnen van de groene trui. Ondanks dat Jalabert zich niet meer vol in massasprints mengt is hij uitgekookt genoeg om in bijna iedere etappe punten te verzamelen. Zijn inspanningen om een top 10-klassering in de Tour veilig te stellen zorgen er echter wel voor dat Jalabert een flinke jas heeft uitgedaan als het peloton aan het einde van de drieweekse expeditie door Frankrijk de Champs-Élysées op draait. Hij zal nog wel naar de Vuelta gaan, die in 1995 voor het eerst niet vóór maar ná de Tour wordt verreden, maar zijn voornaamste opdracht in Spanje is knechten voor ploeggenoot Alex Zülle. De bebrilde Zwitser, met een Nederlandse moeder, is in de Tour tweede geworden achter Miguel Induraín en lijkt bij diens afwezigheid in de Vuelta de uitgesproken topfavoriet.
Zülle kan echter allerminst potten breken in Spanje. Door buikloop en een valpartij in de zesde etappe naar Zamora verliest de kopman van ONCE al in de eerste Vueltaweek meer tijd dan hem lief is en raakt op slag kansloos voor een topklassering. In het vervolg van de ronde zal hij niet in staat blijken het opgelopen verlies goed te maken. Integendeel. Als uiteindelijk de rekening wordt opgemaakt is Zülle slechts de nummer twintig in het klassement. De rollen binnen de ONCE-ploeg zijn dan al lang omgedraaid. Niet de Zwitser, maar schaduwkopman Jalabert heeft de leidersrol overgenomen. In de derde etappe, een bergrit naar de Alto del Naranco, toont de Fransman aan sinds zijn transformatie van sprinter naar allrounder ook een uitstekend klimmer te zijn. Hij boekt niet alleen een dagsucces, maar grijpt ook de amarillo leiderstrui, om die niet meer af te staan. Als Jalabert drie weken later in Madrid als eindwinnaar van de vijftigste Vuelta wordt gehuldigd, publiceert de Franse krant L’Équipe een open brief, die vader Georges aan zijn zoon heeft verstuurd. Jalabert senior onthult de angsten waarmee hij en met name zijn vrouw Arlette kampen sinds die vreselijke val van hun zoon in Armentières. Genieten van Laurents inspanningen en prestaties kunnen ze sindsdien niet meer. Georges schrijft ook: ‘we hebben onze kinderen bijgebracht vriendelijk te zijn tegen iedereen. We gunnen het je dat je een sober levend en denkend mens blijft’. Pa en ma zijn zelden zo trots als na de twaalfde Vuelta-rit van 1995. Zoonlief heeft dan al drie dagzeges geboekt – daar zullen er verderop in de ronde nog twee bij komen – en staat stevig aan de leiding in het klassement. Als hij op de flanken van de Sierra Nevada zijn concurrenten maar weer eens heeft afgeschud en kort voor de meet op de uitgeputte eenzame vluchter Bert Dietz neerstrijkt, neemt een gevoel van empathie bezit van Jalabert. In plaats van de moegestreden Duitser te overvleugelen en hem in het zicht van de finish een welverdiende ritzege te ontnemen, besluit hij Dietz te laten winnen. Het grootse gebaar vervult Georges en Arlette met vreugde. Het mededogen en de vriendelijkheid die hun zoon aan de wereld toont is hen veel meer waard dan welke overwinning dan ook. Die vreselijke val in Armentières op 3 juli 1994 heeft Laurent Jalabert niet alleen als renner veranderd, maar vooral ook als mens.
