Geachte professor Ducrot,
Beste Maarten,
Het is deze Tour weer raak. Laatst bij een finish die licht omhoog liep. Maar ook bij andere stukken waar het stijgingspercentage net boven de nul ligt, klinkt die wonderlijke combinatie van drie woorden.
Vals plat omhoog.
Ik heb het al vele jaren uit de televisie horen komen en ik kan het niet langer aanhoren. Ik weet dat u samen met uw collega Dijkstra meer kritiek krijgt op uw commentaar, en dat u het van u af laat lopen als regen van een paar gladde rennersbenen. En terecht. Wij Nederlanders weten het namelijk altijd beter. Als Nederland voetbalt, zijn er 17 miljoen bondcoaches. Als het over de JSF gaat, zijn er 17 miljoen jachtvliegtuigexperts. En als er commentaar wordt gegeven bij de Tour, heeft Nederland opeens 17 miljoen televisierecensenten.
Toch heb ik één puntje van kritiek en een bijkomend verzoek. Ik wil u vragen het niet meer over vals plat omhoog te hebben, maar gewoon te spreken over vals plat. Vals plat omhoog is een lelijk pleonasme. Het is een pleonasme, want het feit dat een ogenschijnlijk platte weg eigenlijk omhoog loopt, maakt het plat tot vals plat. Erbij vermelden dat de weg omhoog loopt, is dus dubbelop. Vals plat omschrijven als vals plat omhoog suggereert dat er ook zoiets zou bestaan als vals plat omlaag. Maar vals plat omlaag bestaat niet. Wegdek dat omlaag loopt terwijl het vlak lijkt, is allesbehalve vals. Het is juist verademing voor een renner met verzuurde benen.
Nu weet ik wat de reacties zullen zijn op dit schrijven. Kijk de koers dan op de Belg, of Eurosport. Maar zo eenvoudig is het niet. Uw invloed is groot. Zo hoorde ik laatst tijdens een toertocht een rij voor mij twee mensen verzuchten over het stuk vals plat omhoog dat ze over moesten. En een soortgelijk incident onlangs tijdens een verjaardag. Een vage kennis die zijn matig onderbouwde mening over de koers niet voor zich kon houden en oreerde dat Greipel de beste kansen had bij vals plat omhoog.
Ik vergeef het u dat een renner soms niet direct herkend wordt. Ik zal niet zeuren over de eeuwige discussies over oortjes en “Het Nieuwe Wielrennen”. Het maakt me niet uit dat het over kastelen of de omgeving gaat, terwijl er in de koers iets gebeurt. Ik zal braaf naar de NOS kijken en de kijkcijfers van de Belg niet verder omhoog stuwen. Slecht één verzoek wil ik u doen.
Alstublieft, nooit meer vals plat omhoog.
Hulde
Ga eens in de bergen fietsen, en je zult weten dat vals plat ook naar beneden kan zijn…
Ik heb vaak genoeg in de bergen gefietst, maar nog meegemaakt dat vals plat naar beneden gaat. Wat bedoel je daar precies mee?
Een weg die door ontbreken van duidelijke horizon vlak of zelfs naar boven lijkt te lopen, kan wel degelijk naar beneden gaan. Dat vind ik vals plat naar beneden. Wel erg lekker.
Ja precies. Maar ‘vals’ associeer ik met iets negatief. Zoals u beschrijft is een weg die iets naar beneden loopt, maar vlak lijkt, erg lekker. Dat zou ik dus niet vals noemen ;)
Ik dacht vroeger altijd dat het Vaals plat was. Als kind op vakantie in Limburg bij de Vaalserberg onder de indruk van het glooiende landschap. Vind ik persoonlijk nog steeds mooier dan vals plat!
Uit het hart gegrepen !
Vals plat is niet perse omhoog hoor, je hebt ook optisch vlakke wegen die omlaag lopen. dus geen pleonasme.
Exact wat ik hierboven bedoel Bas!
Dat zou ik niet per se vals noemen, want het is juist fijn als de weg naar beneden loopt, terwijl die vlak lijkt. Misschien moeten we daarvoor de term ‘prettig plat’ gebruiken ;)
Ik ben eigenlijk niet overtuigd dat “vals plat omhoog” een pleonasme is. Vals duidt namelijk op het optische bedrog dus zou vals plat omlaag ook kunnen. Of wordt ermee bedoeld dat vals een zelfde soort bijvoeglijk naamwoord als vervelend?
Het gaat inderdaad om de term ‘vals’. In vals plat zoals we die in de wielertermen kennen, moeten we dit interpreteren als ‘onjuist of bedrieglijk’ en niet zozeer als ‘vervelend of onprettig’. Het heeft te maken met optisch bedrog. Een onjuiste waarneming. En dús kan er ook sprake zijn van vals plat omlaag, en is vals plat omhoog niet per definitie een pleonasme ;)
Dat laatste wordt er inderdaad mee bedoeld. Het is volgens mij niet voor niets dat men vooral spreekt van vals plat, en niet van vals plat omhoog. Vals plat is juist een mooie term, omdat het raakt aan de meerdere betekenissen van het woord vals. Aangezien vals zowel betekent dat iets niet in overeenstemming is met de werkelijkheid, als dat het bedrieglijk is, dus met een duidelijke negatieve connotatie (net zoals bij vals spelen, of valsmunterij).
Grappig. We hebben ook 17 miljoen columnisten lees ik hier….
Prijs je zelf gelukkig, in mijn geadopteerde thuisland hebben we 17 miljoen domme brexit mensen!
Dick heeft gelijk in puur taaltechnische zin, het gaat er maar net om hoe je vals interpreteert (negatief, als in ‘gemeen’ of vals als in onjuist, niet zuiver). Toch kun je ook wel stellen dat de term ‘vals plat’ eigenlijk alleen gebruikt wordt bij stijgende weg, met de term wil je toch aangeven dat het fietsen moeilijker is dan het lijkt dus ‘omhoog’ is dan inderdaad overbodig. Heeft Frans weer gelijk, vanuit de beleving en praktisch oogpunt gezien. Vanuit natuurkundig en geografisch oogpunt gezien heeft Dick dan weer gelijk. Een stuk weg dat ‘vals plat’ is wordt niet opeens minder vals plat als je 180 graden draait. In die zin heeft de aanduiding ‘omhoog’ of ‘omlaag’ dan weer wel een functie. Laten we daarom stellen dat de waarheid een beetje in het midden van die vals platte weg ligt.
Wat zullen we nu krijgen :)? Vals plat kan ook omlaag gaan wat mij betreft!
Serieus….Hoe moeten we dan een positieve bloeduitslag noemen die negatief is..?
Vals is bedriegelijk, niet zuiver, listig of anders dan het lijkt. Dus als als de weg vlak lijkt te zijn kun je dat falsificeren door de stijging of daling te meten; het voelen op de fiets is natuurlijk het meest betrouwbaar om te constateren dat er geen sprake is van absolute vlakte.
Deze column past in hetzelfde rijtje als het overige gezeur over Ducrot. Laat deze beste man en ga anders alstublieft naar de Velg (waar overigens genoeg oppervlakkigheden aan bod komen. Maarja daar hoor je niemand over is ook niet leuk he..)
‘Vals plat’ loopt altijd omhoog. Want als het wegdek lichtjes daalt, noemen we dat niet ‘vals plat omlaag’, maar ‘vorm’, ‘goede benen’, etc.
Franz, schoen geschreben mein Freund. Ondanks je duidelijk uitleg zijn de geleeerden het er nog niet over einzs. Ook wikipedia durft je tegen te spreken:
Vals plat is een term uit de wielersport, waarmee een deel van een parcours wordt aangeduid, dat ogenschijnlijk horizontaal – dus gemakkelijk – lijkt te verlopen, maar in werkelijkheid een (verraderlijk) stijgings- of dalingspercentage vertoont. Het is dus een vorm van optisch bedrog. Het behoort tot de optische illusie van gravitatieheuvels.’
Ik ben het trouwens volledig met je eens en bij het horen van deze uitspraak krommen mijn tenen, toch blijf ik een groot fan van Ducrot en de gulheid waarmee hij de Nederlandse taal verrijkt.
Liebe Gruessen.
Maar wacht even Hermann, je spreekt jezelf tegen hier met het gebruik van ‘dus gemakkelijk’ – je stelt ‘ogenschijnlijk horizontaal – dus gemakkelijk’…dat impliceert de veronderstelling dat vals plat per definitie omhoog zou moeten lopen. Immers, als het vals plat ook omlaag zou kunnen lopen zou horizontaal juist als moeilijker en niet gemakkelijker dan vals plat geinterpreteerd worden, toch?
Zit je nog in mijn wiel of kun je niet meer volgen?
Een weg kan ‘vals plat’, oftewel ‘ogenschijnlijk vlak’ zijn. Dat is een constatering die in het kader van een wielerwedstrijd nog nietszeggend is als er niet bij wordt vermeld wordt in welke richting de renners deze weg berijden: omlaag of omhoog. Dus ‘vlas plat omhoog’, of ‘vals plat omlaag’ is de juiste uitdrukking. Als van de drie woorden er 1 weggelaten zou moeten worden dan is dat het woord ‘plat’, om zo ‘vals omhoog’ en ‘vals omlaag’ te krijgen.