Foto Joost Pauwels
Hoe de vandaag (8 oktober) jarige Annemiek van Vleuten met pijn en moeite won
Soms is een beeld zo onwerkelijk dat het niet echt lijkt. In een tijd waarin A.I. een steeds grotere rol speelt en het internet in rap tempo lijkt te wemelen van allerlei met kunstmatige intelligentie in elkaar geflanste filmpjes, waarin wereldleiders absurditeiten lijken uit te halen en kindervrienden in vuistgevechten belanden of aan de harddrugs zitten, vervagen de grenzen tussen feit en fictie steeds meer. De beelden die door de Australische televisieregie op 21 september 2022 de wereld in worden geslingerd, zijn echter wel degelijk een daadwerkelijke weergave van hetgeen zich op dat moment in Wollongong afspeelt. Hoe onwerkelijk het voorval ook lijkt.
Alsof je op de bank of in een luie stoel even wegdommelt en een nare droom precies tijdens het dutje een kort, maar hevig moment rondwaart in je hersenpan om je, wanneer je bent wakker geschrokken door de even nare als onwerkelijke beelden in je hoofd, volledig gedesillusioneerd en twijfelend over wat er nu echt is gebeurd en wat niet, terug naar het dagelijks leven te sturen. Wat op een regenachtige woensdagmiddag in Australië plaats vindt is geen nachtmerrie, maar de werkelijkheid.
Precies op het moment dat Mathieu van der Poel en Daan Hoole over de finish komen, glijden Riejanne Markus, Ellen van Dijk en Annemiek van Vleuten van een verraderlijk glad startpodium. Het is de denkbeeldige overdracht van een estafettestokje, waarmee het tweede deel van de Nederlandse deelname aan het wereldkampioenschap Mixed Relay begint. Na de mannen, bij wie Bauke Mollema door kettingproblemen al vroeg in koers is weggevallen, zodat Van der Poel en Hoole de race tegen de klok grotendeels als ware die een koppeltijdrit hebben moeten afwerken, is het nu de beurt aan de vrouwen. De televisieregie brengt de virtuele aflossing middels een zogeheten ‘split-screen’ haarfijn in beeld. Al na enkele seconden slaat echter het noodlot toe.
‘Mijn voorband ontplofte en ik crashte’, zal de onfortuinlijke renster enkele uren na haar val toelichten op Twitter. De laconieke tekst klinkt vele malen minder dramatisch dan hetgeen in werkelijkheid gebeurt. Van Vleuten raakt al na enkele meters de controle over haar fiets volledig kwijt. Gezeten in tweede positie, pal achter Markus, zwalkt ze eerst een kort stukje over de weg, toucheert de boarding links van haar en klapt met haar rechterzijde hard op het asfalt. Van Dijk kan in laatste positie de val ternauwernood ontwijken. Terwijl de twee overgebleven Nederlandse rensters noodgedwongen hun weg vervolgen, blijft een verbouwereerde en vooral gehavende Van Vleuten achter.
Een ware nachtmerrie voltrekt zich in Wollongong. Niet alleen is de oranje selectie, voor zover die dat door de tegenslag van Mollema niet al was, kansloos voor een topklassering. Deelname aan de wegwedstrijd, drie dagen later, is ook in levensgevaar. Pechvogel Van Vleuten loopt bij haar val namelijk een breuk in haar rechterelleboog op. Een stabiele, weliswaar, en dat is dan ook de reden dat de artsen groen licht geven om toch te koersen. Amper een dag na de vreselijke val zit de Nederlandse alweer op de fiets. Met een van pijn verwrongen gezicht probeert ze een paar keer uit het zadel te komen, maar de extra druk die het staan op de pedalen op de elleboogbreuk legt zet al snel een streep door haar ambities de wereldtitel te bemachtigen. Van Vleuten wil wel starten, kijken of de ze Nederlandse ploeg onderweg enigszins kan bij staan en verder zal ze zien waar het schip strandt.
Dat schip wordt de zilvervloot. Al zal dat pas diep in de finale van de uitermate boeiende wereldtitelstrijd duidelijk worden. Met nog iets meer dan een ronde te rijden heeft een kwintet koploopsters een kleine voorsprong. Katarzyna Niewiadoma, Elisa Longo Borghini, Lianne Lippert, Cecilie Uttrup Ludwig en Ashleigh Moolman zijn echter meer met elkaar bezig dan met het vergroten van hun marge.
Onder impuls van Ellen van Dijk komt een grote groep achtervolgers terug, maar als even later scherprechter Mount Pleasant, een klim die door een steile strook met stijgingspercentages van liefst 14% haar naam allerminst eer aan doet, voor de zesde en laatste keer moet worden bedwongen, liggen dezelfde vijf opnieuw op kop. Achter hen is Van Vleuten de enige Nederlandse in een achtervolgende groep. Van Dijk is na de eerdere klopjacht aan het einde van haar Latijn, Marianne Vos heeft de slag gemist en schaduwfavoriete Demi Vollering is door een positieve coronatest niet van start gegaan.
De druk ligt wat betreft Nederlands succes dus alsnog volledig op de schouders, en daarmee op de gebroken elleboog, van Van Vleuten. Die komt, met dank aan het opnieuw aarzelende vijftal vooraan en door sterk achtervolgend werk van met name de Zwitserse Elise Chabbey, in de slotkilometer alsnog in kansrijke positie terecht. Als de twee groepjes als een schakelketting in elkaar haken is de afstand tot de finish precies duizend meter. Van Vleuten moet dan zelfs eerst nog een klein gaatje zien te overbruggen. De gehavende Nederlandse heeft de hele achtervolging in het laatste wiel gezeten en lijkt soms zichtbaar moeite te hebben het tempo te volgen.
Vooraan wordt er door de samensmelting heel even ingehouden, waardoor ze alsnog aan kan sluiten. En meteen kan demarreren. Terwijl haar concurrentes een sprint voorbereiden, plaatst de Nederlandse rechts van de weg haar ultieme versnelling. Op kousenvoeten. Alsof ze onzichtbaar is voor haar metgezellen. Niemand reageert namelijk op de uitval. De beelden vanuit de lucht doen het zelfs lijken alsof geen van de rensters in de kopgroep überhaupt in de smiezen heeft dat Van Vleuten langszij komt en onmiddellijk een gaatje van een paar meter slaat. Het is nog maar vierhonderd meter tot de finish. De Nederlandse perst alles uit het lijf dat drie dagen eerder nog zo ruw op het Australische asfalt is geklapt. Pijn heeft ze de hele dag al, dat beetje extra als gevolg van een uiterste inspanning kan er ook nog wel bij.
De slotmeters zijn bloedstollend spannend, maar Van Vleuten houdt stand. Lotte Kopecky, die haar eindschot te laat inzet en met haar rechtervuist haar frustraties botviert op het stuur van haar fiets, komt meters te kort. Kracht om te juichen heeft Van Vleuten niet. Haar elleboog is te pijnlijk, het ongeloof te groot. Pas na de finish raakt ze ervan doordrongen wel degelijk de nieuwe wereldkampioene te zijn. Sommige beelden of situaties zijn zo onwerkelijk dat ze niet echt lijken, maar de titel in Wollongong is een levensechte.