Legendarische Italiaanse wielerploegen: Atala

Een stukje wielergeschiedenis uit de oude doos: in 1907 zegt Guido Gatti zijn baan als manager bij fietsenfabrikant Bianchi op om voor zichzelf te beginnen. In Milaan stampt hij een concurrerend merk uit de grond, dat hij vernoemt naar zijn moeder Atala. Onmiddellijk begint Guido met het sponsoren van wielrenners en zo rijden er in 1909, als de eerste Giro verreden wordt, meerdere deelnemers rond met de naam van het fietsmerk op hun shirt. Dat zal tachtig jaar later nog steeds het geval zijn, al zal Guido dat zelf niet meer meemaken.

Door: Vincent de Lijser
22 mei '25

Ploeg: Atala

Sponsor: Een fietsenmerk

Fietsen: Die moeten dan wel van Atala zelf zijn. En dat zijn ze ook.

Start: 1908. Een jaar voordat de allereerste Giro d’Italia wordt verreden, bestaat de Atala-ploeg al. Renners van, letterlijk, dat eerste uur luisteren naar namen als Giovanni Micheletto, Luigi Chiodi en Luigi Ganna. Die laatste heeft in 1909 een primeur en mag zich de eerste Giro-winnaar noemen. Ook het ploegenklassement is dan een prooi voor de Atala-renners.

Finish: 1989. Niet dat Atala ruimt acht decennia lang onafgebroken wielerploegen sponsort. Ten tijde van het interbellum in de vorige eeuw staat er vaker niet dan wel Atala op rennerstenues. Pas na de Tweede Wereldoorlog is het fietsmerk weer prominent in het peloton aanwezig. Tussen 1946 en 1962 stuurt Atala elk seizoen een volwaardige ploeg de weg op, meestal in samenwerking met bandenfabrikant Pirelli als co-sponsor. Vervolgens keert Atala in 1982 in hun karakteristieke blauwgrijs, en later blauwwit, gestreepte shirts voor een periode van acht jaar terug in koers.

Bekendste renners: In de beginperiode met name Luigi Ganna. In de periode na de Tweede Wereldoorlog Giovanni Pinarello (die later het fietsenmerk opricht), Vito Taccone en Arrigo Padovan. Gaat er dan een belletje rinkelen? Bij de namen van de kopmannen in de jaren ’80 vast wel, want dat zijn onder anderen Pierino Gavazzi, Paolo Rosola, Urs Freuler en Gianni Bugno.

Meest opvallende Giro-prestatie: De overwinning van Luigi Ganna in de allereerste Giro noemden we al en is wel erg lang geleden, dus laten we een wat recentere prestatie kiezen. Dankzij sprinters Urs Freuler en Paolo Rosola is Atala in de jaren ’80 namelijk een van de meest succesvolle ploegen in de Giro, vooral op het vlakke. Negentien keer wordt in die periode een rit in de Italiaanse ronde winnend afgesloten. Meer dan de helft van dat aantal is aan Freuler te danken, die na zijn vertrek bij Atala in dienst van het Panasonic van Peter Post ritten zal blijven winnen. In 1984 pakt Freuler ook de paarse trui van het puntenklassement.

Tot slot: In 1912 is de Giro eenmalig een ploegenwedstrijd. Er wordt dat jaar geen individueel klassement opgemaakt, maar aan de hand van de etappe-uitslagen verzamelen renners punten voor hun ploeg. Het kwartet van Atala – elke ploeg mag vier renners opstellen – heeft aan het einde van de negendaagse koers de hoogste score en blijft zo Peugeot en Gerbi voor. Ondanks dat Luigi Ganna, de winnaar van de eerste Giro, halverwege moet opgeven na een valpartij weten zijn drie ploeggenoten voldoende punten te bemachtigen voor de eindoverwinning.