Verjaardagskalender 14 april: Martien Kokkelkoren (1969)

Derdejaarsprof is de Zuid-Hollander nog maar. Vierentwintig jaar jong. ‘The best is yet to come’, luidt de titel van een bekende jazzklassieker, die onder anderen Frank Sinatra ooit zong, maar voor Kokkelkoren geldt dat niet. Verre van, zelfs. Hij belandt in een gat, dieper en zwarter dan een astronoom ooit zal waarnemen. De gedachten van de ex-renner dwalen nog wel eens naar die zomer van 1993. Naar de Tour du Limousin, in het midden van Frankrijk. Kon hij de tijd maar terugdraaien en alles dat daar gebeurde uitgummen.

Amper drie jaar eerder, Martien Kokkelkoren is net een paar maanden eenentwintig jaar oud, was de telefoon gegaan in het Zuid-Hollandse Noordwijkerhout. Jan Raas bleek onder de indruk te zijn van een aantal knappe resultaten, die de jonge renner bij de amateurs neerzette en had een stageplek bij zijn Buckler-ploeg in de aanbieding. Met zijn kleine, sterke gestalte had Kokkelkoren in de optiek van Raas alles in huis om uit te kunnen groeien tot kandidaat-winnaar van etappekoersen en Ardense klassiekers. Vanzelfsprekend hapte het aanstormend talent toe. Enkele maanden later wordt de stageplek omgezet in een contract.

Drie seizoenen lang rijdt Kokkelkoren in dienst van Raas rond in het profpeloton, alvorens een rechter er aan te pas komt om datzelfde contract in duizenden denkbeeldige snippertjes papier te verscheuren. In die periode ziet de televisiekijkende wielerliefhebber de Zuid-Hollander slechts eenmaal prominent door het beeld glijden. In de derde Touretappe van 1992, op weg naar Bordeaux, zit Kokkelkoren mee in een tien man sterke kopgroep, net als ploeggenoten Gerrit de Vries en Noël Segers. Geen van drieën zijn ze afmakers. De waterdragers hebben geen idee hoe ze zouden kunnen winnen. Kokkelkoren probeert in de slotkilometer wel te ontsnappen, in gezelschap van Allan Peiper, maar zodra Rob Harmeling als een opgevoerde TGV over het duo heen stoomt, verdwijnt elke kans op succes meteen als sneeuw voor de zon.

De eerstvolgende keer dat zijn naam genoemd wordt in de uitzendingen van Studio Sport is als Kokkelkoren en zijn werkgever Jan Raas in de rechtbank lijnrecht tegenover elkaar staan. Een paar weken eerder heeft de renner zich, net als ploeggenoten Wilco Zuijderwijk en Eric Vanderaerden, misdragen in de Tour du Limousin. Het trio uit de WordPerfect-ploeg, het softwarepakket heeft het alcoholvrije Buckler-biertje inmiddels opgevolgd als hoofdsponsor van de ‘ploeg Raas’, heeft er de pest in. Het einde van het seizoen nadert en Vanderaerden, Kokkelkoren en Zuijderwijk weten dat hun kansen op contractverlenging gering zijn. De onzekerheid maakt dat ze met frisse tegenzin naar de Franse rittenkoers zijn afgereisd en niet de behoefte voelen de situatie juist aan te grijpen om zich bij andere ploegen in de kijker te fietsen.

Over hetgeen zich precies in en rond het hotel van de WordPerfect heeft afgespeeld, verschillen de verhalen van de betrokkenen. ‘Truth is in the eye of the beholder’, schreef wetenschapper Ruth Hubbard enkele jaren eerder. Er zou een beveiligingscamera vernield zijn, alcohol zijn gedronken bij het avondeten, er vliegt wat struikgewas uit de hoteltuin in de rondte en een tafelpoot moet het naar verluidt ontgelden. Raas zelf is niet aanwezig in Frankrijk, hij zit elders met een ander deel van zijn ploeg, en daarom heeft assistent Joop Zoetemelk de leiding. Op papier, tenminste.

In het bescheiden karakter van de oud-Tourwinnaar ontbreekt elke vorm van autoriteit of leiderschap. Waar Raas vermoedelijk een donderpreek had afgestoken of zijn renners een paar, in elk geval verbale, tikken had verkocht, liet Zoetemelk de incidenten op hun beloop. Met name Vanderaerden zou de aanstichter zijn geweest. Kokkelkoren en Zuijderwijk stonden er bij, deden al dan niet een beetje mee, maar distantieerden zich in elk geval onvoldoende van hun ervaren ploeggenoot. Als het trio de volgende dag, net als tientallen andere renners, uit het peloton wordt gelost en, opnieuw net als vele anderen, besluit af te stappen, beginnen de rapen steeds meer aan de kook te geraken.

Zonder overleg met Zoetemelk halen Vanderaerden, Kokkelkoren en Zuijderwijk hun spullen uit het hotel en laten zich door een soigneur naar huis rijden. Het vuur onder de pan met rapen wordt nog maar eens opgepookt. De auto met het gezelschap belandt in een Franse file en uit balorigheid zouden de renners obscene gebaren hebben gemaakt naar andere weggebruikers, foto’s uit seksboekjes voor de autoruit hebben gehouden en – helemaal schandalig! – uit het openstaande dak luidkeels de Willeke Alberti-hit Ome Jan hebben gezongen. Via de soigneur en assistent-ploegleider Zoetemelk komen de wantoestanden al snel bij ‘Ome Jan’ Raas terecht.

De Zeeuwse ploegleider ontsteekt in een van zijn vele woede uitbarstingen. Als ware hij Gargamel en de drie renners een paar smurfen, ontwikkelt Raas in hoog tempo een bloedhekel aan het trio en eist hun ontslag. De rapen hebben hun kerntemperatuur bereikt en zijn nu gaar. Met name Vanderaerden is, als duurbetaalde vedette die maar matig presteert, de ploegleider al langer een doorn in het oog. De reeks incidenten in de Limousin biedt een ideale stok om mee te slaan. Via de rechter worden de tot het einde van het kalenderjaar lopende contracten van de drie WordPerfect-renners met onmiddellijke ingang ontbonden. Het trio kan zich bij het UWV melden.

Kokkelkoren en Zuijderwijk hebben zich laten meeslepen in een kolkende tornado van ellende, die het einde van hun profcarrières betekent. Laatstgenoemde zal terugkeren naar de amateurs, terwijl Vanderaerden bij de bescheiden Italiaanse Brescialat-ploeg nog een paar jaar aan zijn loopbaan vastknoopt. Kokkelkoren daarentegen is voorgoed renner-af en belandt in een diep zwart gat, waar hij pas na jaren voorzichtig uit weet te klauteren. Zijn ooit zo veelbelovend lijkende wielertoekomst blijkt niet meer te zijn geweest dan een fata morgana op drijfzand.