Foto Jack de Nijs pour Anefo — [1] Nederlands Nationaal Archief, Den Haag, Fotocollectie Algemeen Nederlands Persbureau (Anefo), 1945-1989
Verjaardagskalender 24 april: André Darrigade (1929)
Een ieder die beweert op 16 augustus 1959 live op televisie te hebben gezien hoe André Darrigade wereldkampioen werd, liegt. Aan de registratie van de mondiale titelstrijd gaat dat jaar namelijk een partij getouwtrek vooraf, waar een Oranjevereniging die tijdens Koningsdag oud-Hollandse spellen organiseert om de buurt te vermaken, jaloers op zal zijn. Kind van de rekening zijn de wielerfans, die op hun zwartwit-televisie pas van de koers kunnen genieten als die in werkelijkheid al lang gefinisht is. Boosdoeners zijn de KNWU en de NTS, de Nederlandse Televisie Stichting, die in feite de voorloper is van de huidige NOS.
Het wereldkampioenschap van 1959 vindt plaats in Nederland. In Zandvoort, om precies te zijn. Op hetzelfde autocircuit waar Max Verstappen, Lewis Hamilton, Lando Norris en al die andere Formule 1-coureurs het gaspedaal over vier maanden weer zo diep als mogelijk zullen intrappen, hangt op een niet heel warme zomerzondag in 1959 voor de verandering eens geen geur van brandstof en verbrand rubber. In de zilte Zandvoortse zeelucht strijdt die dag de mondiale wielertop om de regenboogtrui. Een circuit lijkt het ideale decor om de koers feilloos en haarscherp binnen te brengen in de huiskamers van de snel groter wordende groep Nederlanders die in 1959 al een beeldbuis heeft aangeschaft, maar zo redeneert de nationale wielerbond allerminst. Twee jaar eerder heeft het wereldkampioenschap in de Deense hoofdstad Kopenhagen veel minder toeschouwers naar het parcours getrokken dan vooraf was ingeschat. Als zondebok voor het tegenvallende bezoekersaantal werd het ‘kassie’, waarop de koers de hele dag rechtstreeks vanuit de luie stoel te volgen was, aangewezen.
Daar begint het potje touwtrekken. De KNWU is bang dat als het WK in Zandvoort live op televisie wordt vertoond, fans niet de behoefte voelen naar de badplaats af te reizen. Voor een toegangskaartje tot het parcours op het autocircuit en de naastgelegen strandboulevard moet drie gulden worden afgetikt. Sterker, een ieder die in het weekeinde van de mondiale titelstrijd simpelweg op het Zandvoortse strand wil liggen, zal hetzelfde bedrag moeten betalen. De kustlijn is namelijk uitsluitend bereikbaar via een van de vijf luchtbruggen over de boulevard en die maken deel uit van het parcours. Ze kunnen daarom alleen maar met een geldig entreebewijs worden beklommen. De KNWU wil een bedrag van liefst tienduizend gulden aan de NTS te vragen voor de rechtstreekse uitzendrechten van het WK. De omroep vindt dat vanzelfsprekend veel te veel en wil slechts de helft betalen. Wat volgt is de voorloper van het poldermodel, waar de Haagse politiek inmiddels patent op heeft. De NTS mag de koers uitzenden voor slechts vijfduizend gulden, maar dan niet rechtstreeks. Pas uren nadat de wereldkampioen is gekroond – het is dan al half elf in de avond – en in een samenvatting van slechts een kwartiertje, mogen de televisiebeelden de lucht in. Nieuwsgierigen die ’s middags al willen weten wie een jaar lang de regenboogtrui mag dragen zullen dus wel naar Zandvoort moeten afreizen en daar een toegangskaartje kopen.
Wat de televisiekijkers in de loop van de avond te zien krijgen, is dat André Darrigade precies datgene doet dat niemand van hem verwacht. De beste sprinter van het moment besluit op het relatief gemakkelijk berijdbare rondje in een vroeg stadium om het niet op een massale aankomst te laten uitdraaien. Al na zeventig van de liefst 292 te rijden kilometers op het circuit en over de boulevard langs de Noordzeekust kiest Dédé, zoals Darrigade in het peloton liefkozend genoemd wordt, het hazenpad. De actie maakt de kopman van de Franse selectie, Jacques Anquetil, op slag kansloos. Hij houdt zich in de beginfase van de koers schuil in het peloton, maar zal dankzij de vroege uitval van zijn landgenoot niet meer in de voorste gelederen terugkeren. Dat komt met name doordat enkele medevluchters, onder wie Tom Simpson, Noël Foré en Ab Geldermans, het tempo de gehele ontsnapping lang verschroeiend hoog houden. Geen van de koplopers slaagt er uiteindelijk in alleen weg te komen en de anderen af te schudden. Er moet dus, zij het met veel minder renners dan vooraf verwacht, wel degelijk alsnog gesprint worden om de titel. Darrigade klaart die klus met verve. De Italiaan Gismondi en de Belg Foré zijn geen partij voor hem en worden naar de ereplaatsen verwezen. ‘Mijn mooiste sprintzege!’, laat de glunderende Franse wereldkampioen de toegestroomde journalisten direct na de finish optekenen, terwijl echtgenote Françoise haar André om de hals vliegt. ‘Madame Darrigade’, zoals de speaker op het circuit haar telkenmale noemt, wil niet van de zijde van haar man wijken en gaat zelfs met hem mee het podium op om de regenboogtrui af te halen. Als televisiekijkend Nederland de beelden te zien krijgt, is het stel de Franse grens op weg naar huis ondertussen al lang en breed gepasseerd.
Ook jarig vandaag:
- Rein Taaramäe (1987)
- Fabiano Fontanelli (1965)
- Elise Chabbey (1993)
- Oliverio Rincon (1968)
- Juan Manuel Garate (1976)
- Peter Stevenhaagen (1965)
