Foto Thomas Ducroquet
Verjaardagskalender 6 april: Daphny van den Brand (1978)
Schaatsster Jutta Leerdam heeft haar eyeliner. Tennisser Björn Borg zag je, wat langer geleden, nimmer op de baan zonder zijn onafscheidelijke zweetband om het hoofd. In het veldrijden was er ook een renster met een duidelijk zichtbaar handelsmerk. Twee parmantig op-en-neer dansende vlechten volgen Daphny van den Brand jarenlang elke cross op de voet. In nagenoeg dezelfde cadans waarin de renster uit Zeeland – niet de provincie, maar de gelijknamige plaats tussen Uden en Den Bosch in Noord-Brabant – haar pedalen rond trapt of met de fiets op haar schouder zich een weg baant door een onbegaanbare modderpoel of mul zand, bewegen haar trouwe vlechten met haar mee.
De haardracht is zelfs zo onlosmakelijk verbonden met Daphny, dat wanneer ze zich een keer zonder vlechten in het haar meldt aan de start van een zomerse mountainbikewedstrijd, nauwelijks iemand haar herkent. Met los haar of een eenvoudige paardenstaart is Daphny ‘incognito’. Alsof ze, zoals Selina Kyle uit de Batman-strips een transformatie moet ondergaan om Catwoman te worden, eerst twee vlechten in d’r haar moet draaien om vervolgens als de veldritvedette tevoorschijn te komen. Op zondag 2 februari 2003 dansen de vlechten nog net iets uitbundiger rond het hoofd van Daphny dan normaal. Alsof ze weten dat er wat te vieren valt, jubelen ze met de renster mee als ze net na het passeren van de finishlijn, nog nahijgend van de veertig minuten durende intensieve inspanning, haar wereldtitel in het veld viert.
In aanloop naar WK veldrijden in het Italiaanse Monopoli kent Daphny van den Brand geen seconde twijfel of ze de regenboogtrui die dag wel zal binnen slepen. Haar rood-wit-blauwe tricot, dat ze drie weken eerder op het Nederlands kampioenschap in Huijbergen voor de zesde keer op rij had gewonnen, had ze de ochtend voor de mondiale titelstrijd net zo goed weg kunnen geven, wetende dat ze het shirt de volgende twaalf maanden toch niet meer zou hoeven dragen. Zo zeker was ze geweest van haar kansen in de stad aan de Adriatische kust.
Het hele seizoen verkeert Van den Brand in bloedvorm. Slechts één wedstrijd waarin ze startte, had ze niet weten te winnen. In de Druivenveldrit in Overijse, in december, kreeg ze een lekke band voor haar kiezen en was genoodzaakt een ronde deels te voet af te leggen. De opgelopen achterstand op de Française Laurence Leboucher wist ze niet meer goed te maken. Het is slechts een minuscuul vlekje op de lijst resultaten die de Brabantse in het seizoen 2002/2003 weet te overleggen. Tot haar vreugde drommen in de nacht voor het WK donkere wolken samen boven Monopoli en laat Moeder Natuur het hemelwater de vrije loop. Blubber dus, daar in Italië. Iets waar niet iedere veldrijdster raad mee weet, maar Van den Brand vanzelfsprekend wel. Het geeft de Nederlandse nog wat meer zelfvertrouwen dan ze al had.
Desondanks weet Daphny het de hele cross lang nog aardig spannend te maken. Wat ze ook probeert in de Italiaanse modder, van Hanka Kupfernagel komt ze maar niet af. Op sommige zware stroken moet de Duitse af en toe wel een gaatje laten, maar even later haakt ze haar fiets toch weer aan in het achterwiel van haar rivale. Pas veel later zal duidelijk worden hoe de uitgekookte Kupfernagel dat flikte. Op een pad, parallel aan het wereldtitelparcours, fietste haar trainer soms korte stukjes met haar mee en dicteerde het tempo. In het wiel zitten kun je het niet noemen, maar gangmaken wel. Het biedt Kupfernagel kortstondig een metgezel om zich aan op te trekken. Dankzij die hulp keerde de Duitse meermaals terug in het kielzog van Van den Brand. Een sprint moet uitmaken wie de regenboogtrui mag aantrekken.
Alsof Daphny een voetbalster is die een strafschop moet nemen en zonder ook maar een milliseconde te twijfelen, zo zelfverzekerd als maar kan, de bal strak in de verre linker benedenhoek pegelt, rondt ze feilloos af. Van kop af gaat ze aan en geeft Kupfernagel geen schijn van kans haar nog te passeren. De twee vlechten prijken enkele minuten later als duidelijk zichtbaar handelsmerk, dansend van vreugde, aan weerszijden van het lachende gelaat van Daphny van den Brand. Er is maar een veldrit geweest waarin ze juist niet opvalt door het gevlochten haar. Niet dat ze die zonder vlechten rijdt, zeker niet, maar in de afscheidswedstrijd van Daphny, in 2012, hebben alle deelneemsters als eerbetoon aan de wereldkampioene van 2003 de ochtend voor de start twee parmantige vlechten in gedraaid.