Foto Ronde de l'Isard/Creative Commons Attribution 2.0
Verjaardagskalender 8 maart: Aleksandr Foliforov (1992)
Zonder die sneeuwmuur in de afzink van de Colle dell’Agnello, vlak na het ronden van de top, was Steven Kruijswijk afgetekend de beste geweest in de Giro van 2016. Een samenspel tussen het noodlot en een, vermoedelijk door vermoeidheid veroorzaakt, kortstondig gebrek aan concentratie besliste anders. De uitkomst is bekend. Kruijswijk valt en verspeelt zijn roze leiderstrui. Niet de rossige Brabander, maar Tom Dumoulin, een jaar later, gaat de geschiedenisboeken in als de eerste Nederlandse winnaar van de Italiaanse ronde. Ondanks dat Kruijswijk vijf dagen lang het algemeen klassement van de Giro aanvoert, is hij nimmer de beste van de dag. Zijn teller, als het gaat om ritzeges, blijft op die hatelijke nul staan. Het dichtste bij is hij in de vijftiende etappe, een 10,8 kilometer lange klimtijdrit naar Alpe di Siusi, ofwel de Seiser Alm. Niet meer dan negenenveertig honderdsten van een seconde schiet hij te kort om de chronorace op zijn naam te schrijven. Hij wordt geklopt door een volslagen onbekende Rus. Hoe die erin slaagt als allersnelste de col in Zuid-Tirol, met een gemiddeld stijgingspercentage van 8,4%, op te stuiven, is een van de grootste raadsels van het hedendaagse wielrennen. Als een duveltje uit een doosje meldt Aleksandr Foliforov zich op het hoogste podium, om vervolgens net zo snel weer als een dief in de nacht te verdwijnen. Zijn overwinning lijkt een snelkraak, waarvan behalve hij zelf niemand weet hoe die is gezet.
Foto Ronde de l'Isard/Creative Commons Attribution 2.0Een UFO, een vuurspuwende draak of Elvis Presley, die al die jaren springlevend cocktails blijkt te lurken op een tropisch eiland; het levert allemaal minder blikken van ongeloof en verontwaardiging op dan de prestatie die Aleksandr Foliforov neerzet op zondag 22 mei 2016. De Rus is, net als zijn ploeggenoten van Gazprom, op voorhand niet veel meer dan pelotonvulling als de 99ste Giro d’Italia van start gaat. In de vorm van Aleksandr Kolobnev beschikt de ploeg over een aansprekende naam als kopman, maar de runner-up van het WK van zowel 2007 als 2009 is duidelijk in de late herfst van zijn loopbaan en niet meer bij machte met de besten mee te strijden. Kolobnev en de acht andere Russen, die namens de aardgasleverancier aan de ronde deelnemen, doen ook niet al te zeer hun best met dat vooroordeel af te rekenen. Twee weken lang rijden de Gazprom-renners nagenoeg onzichtbaar door Italië. Tot de vijftiende etappe aanbreekt. Meerdere Russen stijgen die dag ineens boven zichzelf uit en boeken in de klimtijdrit hun beste rituitslag van de ronde. Twee van hen torenen, als Langnek uit de Efteling, riant boven het maaiveld uit. Sergei Firsanov en Aleksandr Foliforov. Beiden staan in het peloton niet bekend als uitgesproken tijdrijders of klimmers en kunnen niet bijster veel aansprekende resultaten overleggen. Ook in de kleinere rondes als die van Trentino of de Internationale Wielerweek Coppi-Bartali, waarin ze doorgaans aantreden in het smurfenblauwe Gazprom-tenue, eindigen ze steevast op zeer bescheiden posities.
Als de klimtijdrit naar Alpe di Siusi begint, vindt Foliforov zichzelf niet hoger dan de 58ste plek in het algemeen klassement. Firsanov staat 33ste, beiden op gepaste achterstand van Steven Kruijswijk, Vincenzo Nibali, Esteban Chaves en Alejandro Valverde, die op dat moment, in die volgorde, de Giro leiden. Groot is dan ook de verbazing als de favorieten zich stuk bijten op de tijd die Foliforov die zondagmiddag noteert. Liefst anderhalve minuut duikt hij onder de tot dan toe snelste, de Amerikaan Ian Boswell. Diens ogen nemen de grootte van een skippybal aan als hij ziet met welk verschil Foliforov hem klopt. Een half uur later is Firsanov op weg naar een mogelijk net zo snelle tijd, maar de Rus komt op de flanken van de Seiser Alm botte pech tegen. De ploegleidersauto van Tinkoff, die achter de vijf minuten eerder gestarte Ivan Rovny omhoog kruipt, kan geen kant op als de snelle Firsanov zijn landgenoot voorbij wil steken. Vele kostbare seconden gaan verloren en de Gazprom-renner zal op de vierde plek in de uitslag eindigen, een halve minuut achter Foliforov. Die heeft op het tussenpunt, na 4,4 kilometer, lang niet de snelste tijd – Kruijswijk is meer dan een halve minuut sneller – maar dan pas blijkt in wat voor bizar hoog tempo hij omhoog is gevlogen. De Nederlandse roze truidrager staat bepaald niet stil, maar moet zijn voorsprong toch in het geheel inleveren in de resterende 6,4 klimkilometers. Negenenveertig honderdsten komt Kruijswijk te kort op die dekselse Foliforov, die op de steilste stukken van de klim als enige een moyenne haalt van boven de twintig kilometer per uur en van wie de hele wereld wil weten hoe hij dat in ’s hemelsnaam geflikt heeft. Het is een groot mysterie. Zo gek veel televisiebeelden van de Rus zijn er niet uitgezonden, maar als de Italiaanse camera’s hem wel op de korrel hebben is duidelijk te zien dat de renner zich niet heimelijk vasthoudt aan de ploegleidersauto of door supporters omhoog geduwd wordt. Ook een motortje in zijn fiets zou vrijwel direct ontdekt zijn. Op websites en fora wordt druk gespeculeerd – fans van het mirakel op de Seiser Alm hebben 22 mei zelfs omgedoopt tot jaarlijkse Foliforov Day – en boze tongen verwijzen naar de spraakmakende Netflix-docu Icarus, over Russische topsporters die een dopingprogramma zouden hebben gevolgd. Net als in het dagelijks leven is ook in de sport een ieder onschuldig totdat het tegendeel bewezen is. Foliforov is nimmer betrapt op doping. In de slechts anderhalf jaar dat hij na zijn opmerkelijke prestatie nog prof zal zijn, presteert de Rus gek genoeg nog maar bar weinig noemenswaardigs. Het geheim van die opzienbarende overwinning op Alpe di Siusi zal vermoedelijk voor altijd goed bewaard blijven.
Ook jarig vandaag:
- Joost Posthuma (1981)
- Maxime Vantomme (1986)
- Laurent Bezault (1966)
- Eline Jansen (2002)