Foto www.instants-cyclistes.fr
Verjaardagskalender 28 juni: Vasil Kiryjenka (1981)
Twee wijsvingers priemen recht omhoog, richting de hemel. Een brede grimas op het rennersgezicht verraadt dat emotie regeert en gevoelens van vreugde onderdrukt. Enkele tientallen meters eerder heeft Vasil Kiryjenka nog snel een zonnebril van zijn helm gehaald en op z’n gezicht gezet. Soms doen renners dat kort voor het boeken van een overwinning om de sponsor een prominente plek te gunnen op foto’s van het moment van zegevieren, zodat diens merknaam in al haar glorie pronkt op websites en in kranten en tijdschriften. In dit geval hebben de zonwerende brillenglazen een heel andere functie.
Ze bedekken een paar rooddoorlopen ogen, waarin de tranen zich niet langer laten tegenhouden, hoe zeer Vasil ook zijn best doet, en hun plek in de ooghoeken innemen. Vermoeid, maar vooral hevig geëmotioneerd, laat de Wit-Rus zich direct na het passeren van de finishlijn in de armen van een van de verzorgers van zijn Movistar-ploeg vallen. Ook die houdt het niet droog. Het plan, dat het Spaanse team de afgelopen dagen had gesmeed, is geslaagd.
Dit was de reden dat de renners de Giro niet wilden verlaten en ondanks het vreselijke nieuws dat ze tijdens de Italiaanse ronde hadden ontvangen, besloten stug door te zetten. In hun ogen was er maar een manier om hun zo noodlottig overleden ploegmaat Xavier Tondo te eren. Met een ritoverwinning. Vasil Kiryjenka is degene die, vijf dagen na de tragische dood van de Spanjaard, met betraande ogen en twee vingers wijzend naar de hemel, het saluut brengt. Op heroïsche wijze wint hij de Alpenrit naar Sestriere.
De Giro van 2011 verloopt tamelijk geruisloos voor het negental Movistar-renners, dat op zaterdag 7 mei in Venaria Reale aan de Italiaanse ronde is begonnen. Francisco Ventoso heeft weliswaar in de openingsweek een dagzege geboekt, zodat de eerste doelstelling van de Spanjaarden direct kon worden afgevinkt. In het algemeen klassement speelt de ploeg echter geen rol van betekenis. David Arroyo, de verrassende nummer twee van een jaar eerder, is als kopman naar Italië afgevaardigd, maar al snel blijkt hij niet in staat zijn topklassering van een jaar eerder te evenaren. Zijn tweede plek, achter Ivan Basso, kwam toen mede tot stand door een in een ontsnapping opgebouwde voorsprong, die de Spanjaard in de bergetappes knap had weten vast te houden. Een jaar later is hij niet opgewassen tegen de beste klimmers van het peloton.
Het maakt dat Movistar-knechten als Ignatas Konovalovas, Pablo Lastras en Vasil Kiryjenka enigszins ontheemd hun kilometers door Italië afleggen. Tot overmaat van ramp wordt de ploeg op de tweede rustdag overvallen door afschuwelijk nieuws. Xavier Tondo, in de winter overgekomen van Team Cervélo, is bij een tragisch ongeval om het leven gekomen. De talentvolle renner is in het Zuid-Spaanse Pradollano op hoogtestage, ter voorbereiding op zijn Tourdebuut, als op 23 mei het noodlot toeslaat.
Tondo staat op het punt om met vriend en ploeggenoot Beñat Intxausti te gaan trainen. Samen stappen ze in de auto. Tondo rijdt het voertuig de garage uit, maar als hij uitstapt om af te sluiten, raakt hij bekneld te zitten tussen de garagedeur en zijn auto. Intxausti kan vanaf de bijrijdersstoel niets anders doen dan machteloos toekijken hoe zich voor zijn ogen een vreselijk ongeluk voltrekt. Vanzelfsprekend stapt hij uit om hulp te verlenen, maar het is dan al te laat. Tondo is op slag dood. Het vreselijke ongeval komt logischerwijs als een mokerslag aan bij zijn Movistar-ploeggenoten die op dat moment in de Giro zijn.
Als ploegbaas Eusebio Unzué het overlijden op de tweede rustdag met zijn renners heeft gedeeld, oppert hij onmiddellijk de Italiaanse ronde collectief te verlaten. Het tragische ongeluk hakt er hard in binnen de Movistar-gelederen. Bovendien is het de tweede keer binnen drie weken dat het peloton met de onverwachte dood van een collega wordt geconfronteerd. In de derde Giro-etappe was de Belg Wouter Weylandt verongelukt, na een val in de afdaling van de Passo del Bocco. Na overleg besluiten Unzué en zijn ploeg hun Giro toch voort te zetten.
De renners zijn eensgezind. In plaats van naar huis vertrekken willen ze liever proberen hun overleden ploeggenoot te eren met een ritzege, zoals bijvoorbeeld Lance Armstrong dat in de Tour van 1995 had gedaan, enkele dagen nadat zijn ploeggenoot Fabio Casartelli was verongelukt. De voorlaatste etappe, over onder meer de Colle delle Finestre en met aankomst op Sestriere, staat direct op de radar van Kiryjenka en als al vroeg in de etappe een aantal renners een kopgroep formeert, haakt de Wit-Rus onmiddellijk aan. Hij heeft niets te verliezen.
Gaandeweg de liefst 242 kilometer lange en loodzware Alpenrit blijken de emoties van de voorgaande dagen en het diep gekoesterde verlangen zijn verongelukte ploegmaat het eerbetoon te brengen dat hij verdient, onvermoede krachten los te maken in het lijf van de Movistar-renner. Op de Finestre ontdoet Kiryjenka zich van zijn medevluchters. Vervolgens rondt hij solo de top, gaat de lange en bochtige afdaling in en klimt solo naar skioord Sestriere.
Achter hem worden zijn voormalige medevluchters een voor een opgeslokt door de eerste klassementsrenners, maar de voorsprong van Kiryjenka verdampt nauwelijks. Een mooier eerbetoon aan Tondo kan hij niet brengen. Hoewel de Wit-Rus uitgeput is, zowel fysiek als mentaal, als hij de laatste kilometer in gaat, is hij nog scherp van geest genoeg om aan zijn zonnebril te denken. Zijn betraande ogen verbergt hij liever, zodat zo veel mogelijk aandacht naar Tondo uitgaat. Met zijn beide wijsvingers duidt Kiryjenka de plek aan waar zijn verongelukte Movistar-ploeggenoot zich nu wellicht zal bevinden en hopelijk vanaf een wolk meekijkt.