De Utrechtse straten en zelfs boomstammen kleuren geel, want het Grote Geweld van de Franse ronde kondigt zich aan. Al zijn er misschien meer zegekandidaten dan de afgelopen jaren, toch is de Tour van 2015 een uitgestelde titanenstrijd tussen Alberto Contador en Chris Froome. In 2014 lagen ze immers al voor de Tour serieus werd met hun billen op het asfalt en konden ze naar huis. Nibali won, met overmacht, maar toch bleef steeds die vraag: wat als… Dit jaar het antwoord. De strijd tussen Froome en Contador is er vooral een om naar uit te zien, omdat de Brit en Spanjaard een volledig verschillend type renner vertegenwoordigen.

Over ratio, emotie, en Hermann Hesse
Sinds ik een jaar of vijftien geleden Narziss en Goldmund van Hermann Hesse las, is het niet meer verdwenen uit mijn top-10 lijst van favoriete boeken. In het boek, dat al in 1930 in Duitsland verscheen, wordt het verhaal vertelt van twee vrienden, maar tegelijkertijd tegenpolen. Narziss is de intellectueel, wiens beslissingen puur op ratio gebaseerd zijn. Goldmund daarentegen is een gevoelsmens, zijn emoties sturen zijn levenspad.

Wanneer ik de slanke Contador en de nog veel dunnere Froome samen zie strijden roept dit bij mij regelmatig onwillekeurig associaties op aan Narziss en Goldmund. De Brit koerst volledig op zijn verstand, op harde getallen die een scala metertjes waarmee hij zijn lichaam en fiets heeft volgehangen uitbraken. Het bouwen op de ratio wordt daarbij nog versterkt door de droge wetenschappelijke benadering die zijn Team Sky aanhangt: ieder detail is er beredeneerd. De Spanjaard op zijn beurt, koerst – geheel naar de stereotype aard van zijn volk trouwens – voornamelijk op gevoel. Met koersinzicht, dat wel, maar dan nog: op gevoel. Ook hier weer wordt een en ander geaccentueerd door de ploeg, die momenteel geleid wordt door een onvoorspelbare rozeharige multimiljonair onder de naam Oleg Tinkov. De oortjes die de levensdraad van Froome lijken, worden bij Contador soms eerder ballast. Kortom; Froome de Narziss, Contador de Goldmund. De grote vraag voor de komende Tour is natuurlijk welke benadering je als profrenner het beste kunt volgen.

Over persoonlijkheid en koers
In eerste instantie zou je misschien verwachten dat de ratio wint: niet toegeven aan impulsen, zo lang mogelijk wachten, en dan pas diep in de finale naar winst springen. Maar anderzijds heeft een renner die op gevoel koerst het voordeel om gemakkelijker ‘het juiste moment’ te kiezen: aan te voelen dat de concurrentie slecht zit, dat dit een goed moment is om te gaan, en dan maar te zien of het gevoel klopte.

Vanuit een psychologisch perspectief maakt het niet uit of je vooral op ratio of emotie fietst. Beiden heb je nodig, en of je het een meer dan het ander moet gebruiken hangt vooral van één factor af: de persoon. De een heeft een sterke voorkeur om iedere beslissing volledig uitgedacht te hebben, terwijl een ander in alles meer op zijn gevoel afgaat. Beide strategieën werken, zolang je tenminste degene volgt die van nature al bij je past.

Zo liet de Duitse psycholoog Henning Plessner in 2009 zien dat de manier waarop voetballers in hun hoofd moeten omgaan met penalty’s afhangt van hun eigen persoonlijkheid. Sommige mensen zijn geneigd om altijd te proberen het beste resultaat te halen, terwijl anderen voornamelijk proberen om ongelukken te voorkomen. Een klein verschil misschien, maar Plessner en collega’s lieten zien dat wanneer een voetballer bijvoorbeeld gevraagd wordt vijf strafschoppen te nemen, dit kleine verschil cruciaal is. Voetballers die qua persoonlijkheid geneigd zijn om negatieve uitkomsten te vermijden, presteerden het best wanneer ze zich voornamen “niet meer dan twee keer te missen”. Voetballers met een tegenovergesteld karakter scoorden juist vaker wanneer ze “tenminste drie keer wilden scoren”.
Voor het fietsen op ratio versus emotie zal evengoed opgaan dat datgene het beste is, wat het dichtst bij de persoonlijkheid van de renner ligt. Froome noch Contador zijn op basis van hun manier van koersen in die zin dus bevoordeeld. Het betekent trouwens wel dat het extra belangrijk is om er als team voor te zorgen dat je renners in dienst hebt die passen binnen de visie. El Pistolero bijvoorbeeld, zal dus waarschijnlijk minder goed tot zijn recht komen binnen Sky.

Dit alles neemt natuurlijk niet weg dat de meeste liefhebbers wel een voorkeur voor een bepaalde manier van koersen hebben. Zelf houd ik wel van het onvoorspelbare, aanvalslustige koersgedrag van een Contador of een Fabio Aru. En ook bij Hermann Hesse trok Goldmund uiteindelijk aan het langste eind. Maar in de komende weken kunnen we slechts afwachten, en vooral kijken, naar het gevecht tussen Narziss en Goldmund…

 

Begin juni verscheen het boek De verborgen motor: over de psychologie van het wielrennen bij uitgeverij Prometheus Bert Bakker. In dit boek wordt op een toegankelijke manier ingegaan op de belangrijkste psychologische aspecten van de wielersport, aan de hand van voorbeelden van wedstrijden als de Giro, Tour en Parijs-Roubaix. Dit artikel is gerelateerd aan het boek, maar werd speciaal voor Hetiskoers geschreven.

Martijn Veltkamp
Laatste berichten van Martijn Veltkamp (alles zien)